خلافت الهي از ديدگاه ابن‌عربي

Divine Vicegerent

اين مقاله به جايگاه خليفهْْ‌اللهي انسان از ديدگاه ابن‌عربي پرداخته و به شش شان و مقام مهم خليفهْْ‌الله اشاره كرده است: 1. خليفهْْ‌الله، تدبيركننده امور مردم و هدايت‌گر آنها به كمال مطلوب در بعد تكويني به جهت بهره‌مندي از اسما الهي است؛ 2. خليفهْْ‌الله، در بيان احكام شريعت معصوم و مرجع علمي است؛ 3. خليفهْْ‌الله، حاكم و پيشواي اجتماعي است كه اطاعت‌اش بر همگان واجب است؛ 4. مقام خليفهْْ‌الله، موهبتي الهي و ويژه است؛ 5. مقام خليفهْْ‌اللهي با نصّ از سوي خداوند برقرار مي‌شود؛ 6. معرفت و شناخت خليفهْْ‌الله بر تمام مردم واجب است. در ادامه اين نوشتار به وجود و تطبيق اين شش ويژگي بر امامان دوازده‌گانه شيعه پرداخته شده است؛ كساني كه نه تنها خليفهْْ‌الرسول، كه خليفهْْ‌الله‌اند. ديگر اينكه، ابن‌عربي امام مهدي، فرزند امام عسكري(ع) را از نمونه‌هاي خليفهْْ‌الله برمي‌شمرد كه با باور شيعيان بر امامت حضرت هماهنگي دارد؛ بنابراين از مهم‌ترين نقطه‌هاي نزديكي عرفان ابن‌عربي به تشيع بحث خليفهْْ‌الله است.

This article seeks to deal with the status of man as the Divine Vicegerent from Ibn Arabi’s point of view referring to six important statuses of man as the Divine Vicegerent as follows: 1. The Divine Vicegerent takes the responsibility of governing people’s affairs and of guiding them toward the ideal perfection in cosmic terms to attain the station of enjoying the Divine Names. 2. The Divine Vicegerent is a scholarly authority in legal injunctions and infallibility. 3. The Divine Vicegerent is a social ruler and leader whose obedience is obligatory for all people. 4 The station of Divine Vicegerent is a peculiar divine grace. 5. The station of Divine Vicegerent is entrusted to someone directly by God. 6. Knowing the Divine Vicegerent is obligatory for everyone. The article goes on to claim that these six characteristics can appropriately be applied to the Shi’i twelve Infallible Imams who are not only the vicegerent of the Messenger of Allah but also the vicegerent of Allah Himself. Ibn ‘Arabi considers the twelfth Imam, Imam Mahdi, one example of the Divine Vicegerent which corresponds to the Shi‘i belief in the imamate of Mahdi (may peace be upon him). Therefore, one of the important element in Ibn ‘Arabi’s mystical system which makes it closer to Shi’ism is his discussion on the Divine Vicegerent.