بررسي ويژگي‌ها و زيبايي‌شناسي منبر مشكول، شاهكار هنر‌هاي چوبي جهان اسلام

The Research of the Features & Esthetic of Mshkol Pulpit, the Masterpieces of Wood working in Islamic World

منابر چوبي از مهم‌ترين آثار دوران اسلامي در ايران‌اند كه خلاقيتها، نوآوريها و زيبايي‌هاي هنر كار با چوب را به نمايش ميگذارند. هنرمندان ايراني با دستيابي به ويژگيها و خواص متفاوت گونه‌هاي مختلف به بهترين نحو ممكن از چوب در خلق آثار گوناگون بهره جستند. تلفيق توانايي آن‌ها با خلاقيت‌هاي بصري نظير تعادل، تناسب، توازن وتقارن، منجر به خلق برخي شاهكار‌‌هاي هنري شده كه يكي از آن‌ها منبر مشكول است. قطعات اين منبرازمرغوب ترين چوبها به‌صورت اتصال «فاق و زبانه» بدون چسب و ميخ ساخته شده است. در چارچوب اصلي گره چيني، شباك كاري و در پايه ‌هاي منبر با خط كوفي ساده، تزييني و مشجري نوشته هايي از آيات قرآني و اطلاعاتي دره رابطه با نام سازنده، كاتب، حامي، تاريخ ساخت و قطعه شعري فارسي با خط كوفي كنده‌كاري شده است. اين پژوهش مي‌كوشد با جمع‌آوري اطلاعات به‌روش كتابخانه‌اي و مشاهده مستقيم به بيان خصوصيات و ارزش‌هاي اين اثر بپردازد. چنان‌كه اين تحقيق نتيجه مي‌گيرد، منبر كشكول از ويژگي‌هاي فني و زيبايي شناسي ارزشمندي بر خوردار است كه مي‌تواند الگويي مناسب براي هنرمندان و پژوهشگران به هنر‌هاي چوبي در دوره معاصر باشد.

Pulpit wooden of Islamic period in Iran shows the creativity, innovation and beauty of the art of working with wood. In the Islamic era skilled artists according to the different characteristics and properties of variety of wood, were trying to create different works by using wood in best way. Combined with creative visual skills such as balance, proportion, & symmetry, it was led to create some of the masterpieces of art that one of them is Mshkol pulpit, which is the most exquisite works of Islamic world. It was made of the best quality of wood & "tab and notch" connection without using glue or nails. In the main frame by means of fretwork & pierced work & in its bases by simple, ornamental & floriated Kufic calligraphy, it was carved the Quran verses and the information about the name of the creator, writer, patron, date and pieces of Persian poem. it is tried in this research which based on library sources & direct observation to express the values & features of this work. The result of this essay shows that this pulpit has esthetic & technical features which may be suitable for artists & scholars of wooden art in modern period.