كاربرد اقتصاد سنجي فضايي در بررسي عوامل موثر بر صادرات محصولات كشاورزي در كشورهاي عضو اكو: رهيافت داده هاي تابلويي

Application of Spatial Econometrics in Agricultural Exports in ECO Members: Panel Data Approach

بر اساس تيوري هاي تجارت، همـگرايي اقتصادي باعث افزايش تجارت و درآمد بين كشـورهاي عضو مي شود. اين مقاله، سعي دارد تا عوامل موثر بر صادرات محصولات كشاورزي در كشورهاي حوزه اكو را با استفاده از اقتصاد سنجي فضايي مورد آزمون قرار دهد. براي اين منظور از آمار صادرات كشورهاي عضو اكو در قالب داده هايي تابلويي در فاصله سال هاي 1992 تا 2008 استفاده شده است. معادله صادرات كشاورزي با استفاده از روش ايستا (اثرات ثابت و تصادفي) و پويا (گشتاورهاي تعميم يافته (GMM) در داده هاي تابلويي و در دو حالت اقتصادسنجي معمولي و فضايي تخمين زده شده است. نتايج مدل تخمين زده نشان از وجود همبستگي فضايي بين كشورها بوده و از اين رو، استفاده از اين نوع تخمين توجيه پذير است. از طرف ديگر، متغيرهاي توليد ناخالص ملي، نرخ ارز و مجاورت كشورها بر روي صادرات محصولات كشاورزي اثر مثبت و جمعيت كشورها اثر منفي بر روي آن دارد. در مقاله پيشنهاد مي گردد كه در تخمين اين معادلات مي بايد مجاورت بين كشورها را در نظر گرفت و با افزايش در نرخ ارز و توليد ناخالص ملي، مباني لازم در جهت افزايش صادرات را فراهم آورد و از طرف ديگر، سياست هاي كنترل جمعيت نيز اعمال گردد.

According to trade theories, economic integration results in increasing trade and income among trade partners. This paper tries to test the major factors affecting the exports of agricultural products in ECO members using spatial econometric approach. For this purpose, the exports statistics of ECO members has been used in the form of panel data during 1992-2008. Agricultural exports function has been estimated using the Static (fixed and random effects) and Dynamic (generalized method of moments (GMM)) methods in panel data with classic and spatial econometric approaches. The estimated results indicate the existence of spatial dependence among the countries, so the using this estimation procedure is justified. GDP, Exchange rate and spatial variables (such as proximity) have positive effects and Population has negative effect on agricultural exports. Finally, it is suggested that the estimation equations should consider the proximity between the countries and with the increase in the exchange rate and GDP, increase exports in order to provide the necessary basis. Population control policies may also apply.