اثر اعمال آبياري تكميلي بر عملكرد و اجزاي عملكرد دانه ارقام آفتابگردان (.Helianthus annuus L) در شرايط ديم

The effects of supplementary irrigation on the yield and yield components of three cultivars of sunflower in dry farming

اعمال يك‌بار آبياري در طول دوره رشد گياهان در زراعت ديم يكي از راهكارهاي مناسب براي افزايش توليدات است. در اين مطالعه جهت ارزيابي تاثير آبياري تكميلي در گياه آفتابگردان (.Helianthus annuus L) ديم، آزمايشي به صورت فاكتوريل با دو عامل آبياري و رقم در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در منطقه كردستان انجام گرفت. عامل آبياري در سه سطح بدون آبياري، يك‌بار آبياري تكميلي در مرحله گلدهي و يك‌بار آبياري در مرحله دانه‌بندي و عامل ارقام شامل سه رقم آرماويرسكي، آرماويرس و ركورد بودند. نتايج تجزيه واريانس تاثير معني‌دار آبياري تكميلي بر عملكرد و ساير صفات آفتابگردان را در سطح يك درصد نشان داد. اثر رقم و اثر متقابل رقم و آبياري فقط از نظر صفات قطر طبق، طول دانه و درصد مغز نسبت به پوست معني‌دار شدند. بالاترين عملكرد دانه و درصد روغن از آبياري مرحله گلدهي به ترتيب معادل864 كيلو گرم در هكتار و 8/40 درصد مشاهده شد كه داراي بالاترين مقدار راندمان مصرف آب 34/1 كيلوگرم در هكتار به ازاي هر ميلي‌متر آب مصرفي بود. اثر متقابل رقم با زمان آبياري نشان داد انجام يك مرحله آبياري تكميلي رقم ركورد در زمان گلدهي به دليل احراز بيشترين مقدار عملكرد دانه (902 كيلو گرم در هكتار) برتر از ساير سطوح تيماري بود.

For increasing plant production, an irrigation during the period of plant growth in dry farming is an appropriate technique. For evaluation of supplementary irrigation effects on sunflower (Helianthus annuus L.) yield, a factorial experiment as the base of RCBD (randomized complete block design) in 4 replicates was carried out in dry farming conditions in Kordestan region. Two factors composed of “time of an irrigation” in 3 levels (no irrigation, a supplementary irrigation in flowering and a supplementary irrigation in seeding set stages) and another as “cultivars” in 3 levels (Armavireski, Armavires and Record) were studied. Results indicated that irrigation in flowering stage had a significant effect on yield and other characteristics. The head diameter, seed length and percentage of seeds to shells were significantly affected by “cultivar” and “cultivar * irrigation”. The highest yield of seeds and oil percentage were observed in flowering irrigation (863.65 kg/ha and 40.8%/ha respectively). The highest water use efficiency was equal to 1.34 Kg ha-1mm-1. ‏‏The interaction between cultivars and irrigation time showed that an irrigation in flowering stage caused to produce the highest seed yield (902 kg/ha) in Record cultivar.