اثر قارچ‌هاي ميكوريز آربسكولار بر رشد و جذب عناصر غذايي پايه نارنج در شرايط تنش كم آبي

Effect of Arbuscular Mycorrhizal Fungi on Growth Parameters and Nutrients Uptake of Sour Orange (Citrus aurantium) under Water Stress Conditions

در مناطق خشك و نيمه خشك كمبود آب سبب كاهش توليدات كشاورزي مي‌شود‌. مركبات كشور در سال‌هاي اخير در پي خشكسالي‌هاي مستمر با كاهش توليد و افت سطح باغات مواجه است. قارچ‌هاي ميكوريز آربسكولار با مكانيسم هاي مانند افزايش جذب عناصر غذايي به كاهش اثرات كم آبي در گياهان ميزبان كمك مي‌كند. در اين پژوهش اثر قارچ گلوموس موسه‌ و گلوموس ورسيفرم بر رشد و جذب عناصر غذايي در پايه نارنج در يك آزمايش گلخانه‌اي در خاك استريل بررسي گرديد. آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي با سه فاكتور شامل قارچ ميكور‌‌‌‌‌‌‌‌يز آربسكولار در سه سطح شامل گلوموس موسه‌ و گلوموس ورسيفرم و شاهد، كم آبي در 4 سطح (دور‌هاي آبيار‌ي 2، 4، 6 و 8 روز) و پايه نارنج در سه تكرار صورت گرفت. كم آبي ميانگين وزن خشك ريشه و اندام هوايي و جذب عناصر غذايي اندام هوايي و ريشه (فسفر، نيتروژن، آهن، مس و منگنز) را كاهش، در حالي جذب روي اندام هوايي و ريشه را افزايش داد. ميزان وزن خشك ريشه و اندام هوايي‌، جذب فسفر، نيتروژن، آهن، منگنز، مس و روي در اندام هوايي پايه نارنج تلقيح شده با قارچ ميكوريزي نسبت به پايه غيرميكوريزي در شرايط تنش كم آبي، بالاتر بود. درصد كلنيزاسيون ريشه در تيمارهاي داراي قارچ بيشتر از تيمارهاي بدون قارچ بود. در پايه‌ نارنج تلقيح شده با قارچ ميكوريزي با افزايش تنش كم آبي درصد كلنيزاسيون ريشه كاهش يافت.

Drought stress can cause yield decrease of many crops in many arid and semiarid regions of the world. Recent droughts have decreased yield of citrus in the country. Arbuscular mycorrhiza employs the mechanisms such as increased nutrients uptake to alleviate the effects of water stress in host plants. The effects of arbuscular mycorrhizal fungi, Glomus mosseae and Glomus versiforme on growth and nutrients uptake by sour orange (Citrus aurantium) were assessed in a sterilized soil in a greenhouse experiment. The experiment had a completely randomized design in a factorial arrangement with two factors and three replications for each treatment. The factors were mycorrhizal treatments at three levels (inoculation with Glomus mosseae, Glomus versiforme, and the control) and water stress at four levels (irrigation intervals of 2, 4, 6 and 8 days). Water stress decreased shoot and root dry weights and nutrients uptake (P, N, Fe, Cu, Mn), but increased Zn content in the shoots and roots. Shoot and root dry weights and contents of P, N, K, Cu, Mn and Zn were more in mycorrhizal plants than in the control plants. Root colonization was higher in mycorrhizal than nonmycorrhizal plants. In mycorrhizal citrus rootstock, root colonization decreased as drought stress levels increased.