تاثير دو گونه قارچ آربوسكولار (Glomu. mosseae و G. etunicatum) بر جذب عناصر غذايي و توليد ريزغده در گياهچه‌هاي حاصل از كشت بافت سيب‌زميني

Effect of Two Mycorrhizal Fungi Species (Glomus mosseae and G. etunicatum) on Mineral Nutrients Uptake and Minituber Production in Potato Plantlets

در اين پژوهش به منظور بررسي اثرات همزيستي قارچ ميكوريز در جذب عناصر غذايي، ارتقا سازگاري گياهچه هاي حاصل از كشت بافت سيب‌زميني در گلخانه و افزايش راندمان توليد ريز‌غده در آنها، گياهچه‌هايي از دو رقم سيب‌زميني (رقم‌هاي آگريا و سانته) با دو گونه قارچ ميكوريز آربوسكولارا (Glomus.mosseae و G.etunicatum) به صورت مجزا و در مخلوط با هم در قالب آزمايش فاكتوريل با طرح پايه كاملاً تصادفي و در چهارتكرار مايه‌زني شدند. مايه‌زني در گلخانه و در هنگام انتقال گياهچه‌ها انجام شد. هشت هفته پس از مايه‌زني درصد كلونيزاسيون ريشه در گياهچه‌ها تعيين شد و از ميزان عناصر غذايي آنها ( فسفر، آهن، روي و منگنز) اندازه گيري به عمل آمد. ريزغده‌هاي توليدي به اندازه‌هاي مختلف تفكيك شده و عملكرد كل برآورد شده و درصد ماده خشك ريزغده نيز تعيين گرديد. نتايج نشان داد كه زاد‌ مايه قارچ بر ميزان كلونيزاسيون و تمامي صفات اندازه‌گيري شده در سطح احتمال 1% اثر معني‌دار داشت. اثر نوع رقم صرفاً در مورد آهن و روي تفاوت معني‌دار نشان نداد. اما در ساير صفات اندازه‌گيري شده در سطح احتمال 1% معني‌دار شد. با مقايسه ميانگين صفات مشخص شد كه مايه‌ زني باگونه G.etunicatumو مخلوط دو گونه بر شدت كلونيزاسيون ريشه، جذب عناصر غذايي و همچنين تعداد‌ ريزغده توليدي اثرات مثبت‌تري نسبت به گونه G. mosseae داشتند. بيشترين ميزان جذب فسفر، آهن، روي و منگنز در گياهچه‌هاي مايه‌زني شده با مخلوط دو گونه به دست آمد. بيشترين ميزان ريزغده در مايه‌زني با مخلوط دو گونه قارچ (متوسط تعداد 81/13 عدد ريزغده در گياهچه) حاصل گرديد كه نسبت به كاربرد جداگانه دو گونه و تيمار شاهد در سطح 05/0 تفاوت معني‌دار داشت. با كاربرد جداگانه دو گونه قارچ و نيز مخلوط آنها درصد ماده خشك ريزغده‌ افزايش پيدا كرد كه تفاوت ها با تيمار شاهد در سطح 05/0 معني‌دار شد. در مجموع مايه‌زني گياهچه‌هاي سيب‌زميني با دو گونه قارچ ميكوريز به صورت جدا و در مخلوط با هم كمك قابل توجهي به جذب عناصر غذايي كرد كه به نوبه خود ضمن افزايش زيست توده گياهي اثرات مثبتي در استقرار گياهچه‌ها و افزايش راندمان توليد ريزغده در آنها داشت.

To evaluate the effects of mycorrhizal symbiosis on nutritional absorption, acclimation of potato plantlets, and efficiency of minituber production, plantlets of two potato cultivars (Agria and Sante) derived from tissue culture were inoculated with two species of mycorrhizal fungi. Inoculation was carried out when plantlets were transferred to the greenhouse. A pot experiment was conducted using a factorial based completely randomized design with four replications. Eight weeks after inoculation, colonization percentage was assayed. In addition, mineral contents (P, Fe, Zn, and Mn) were measured. After harvesting, minitubers were separated by size and total yield was estimated. In addition, dry matter of minitubers was determined. Results showed that mycorrhizae inoculants had significant effect (p?0.01) on colonization and all parameters. Effect of cultivar did not show significant difference in Fe and Zn, but, in other traits, it was significant. By mean comparisons, it was demonstrated that inoculation with G. etunicatum and mixed inoculants had more positive effect on colonization intensity, minituber production, and nutrient contents, compared with G. mosseae. The highest amount of P, Fe, Zn and Mn was obtained in plantlets inoculated with the mixed inoculant, which was not significantly different than plantlets inoculated with G. etunicatum, but showed significant difference with plantlets inoculated with G. mosseae in all nutrients. The highest number of minitubers (13.81 per plantlet) was observed in mixed inoculants that significantly (p?0.05) was different than the two separated inoculants and the control treatment. In both cultivars, dry matter of minituber was increased significantly (p?0.05) by application of mixed inoculant and in the separately inoculated mycorrhizal treatment compared with the control treatment. Overall, inoculation of potato plantlets by the two species of mycorrhiza (both separately and mixed) caused notable increase in nutrient absorption. In turn, this effect improved the biomass of the plantlets and, consequently, helped them to acclimate better and be more efficient in minituber production.