استرس اكسيداتيو در تماس با گزنوبيوتيك‌ها در مشاغل مختلف

Oxidative stress in jobs with exposure to xenobiotics

مقدمه: گونه‌هاي فعال اكسيژن، اتم‌ها يا مولكول‌هايي هستند كه به خاطر وجود الكترون تك در بدن موجودات، بسيار واكنش‌پذيرند و آسيب‌هاي جبران‌ناپذيري را به ماكرومولكول‌هاي بدن آنان مانند DNA، پروتيين‌ها، ليپيدها و كربوهيدرات‌ها وارد مي‌سازند. در بدن سيستم‌هاي خاصي براي مقابله با آسيب حاصل از راديكال‌هاي آزاد به وجود آمده است كه به نام سيستم‌هاي دفاع آنتي‌اكسيداني معروفند، زماني كه ميزان توليد راديكال‌هاي آزاد بيشتر از ظرفيت سيستم دفاع آنتي‌اكسيداني باشد، استرس اكسيداتيو (Oxidative Stress) به وجود خواهد آمد. در حالت عادي در يك فرد سالم بين توليد راديكال‌هاي آزاد و سيستم دفاع آنتي‌اكسيداني توازن برقرار است اما اگر فردي در مواجهه با عواملي مانند آلاينده‌هاي محيطي، شغلي، داروها و هر ماده سمي قرار بگيرد توليد راديكال‌هاي آزاد در بدن وي افزايش يافته و اين تعادل به هم مي‌خورد. هدف از اين مطالعه مروري اشاره به برخي از تركيبات شيميايي القا ‌كننده استرس اكسيداتيو مانند آزبست، آفت‌كش‌ها، فلزات، پرتوهاي اشعه X در بخش‌هاي راديولوژي و گازهاي بيهوشي در اتاق عمل مي‌باشد كه اين مواد مي‌توانند به عنوان عوامل خطر براي كاركنان مراكز مذكور باشد. روش بررسي: در اين بررسي با هدف بررسي ميزان استرس اكسيداتيو در مشاغل مختلف، بانك‌هاي اطلاعاتي: Google Scholar, Pub Med, Scopus از سال 1960 تا 2012 با كليد واژه‌هاي "Oxidative stress" and Jobs با روش جستجوي موضوعي بررسي شد. ابزار گردآوري اطلاعات در اين پژوهش شامل كليه مقالات چاپ شده در زمينه استرس اكسيداتيو و مشاغل، تعداد (60n=) مقاله از كل مقالات انتخاب و در نگارش اين مقاله مورد استفاده قرارگرفت. يافته‌ها: نتايج مطالعات مختلف نشان داد كه بسياري از افراد شاغل در مراكز گوناگون كه مواجهه با آلاينده ها دارند مستعد به ايجاد استرس اكسيداتيو مي‌باشند. نتيجه‌گيري: مطالعات نشان مي‌دهند كه در افراد شاغل در اين گونه محيط‌ها، استرس اكسيداتيو ايجاد شده منجر به انواع اختلالات و بيماري‌ها مي‌گردد، لذا به اين گونه افراد توصيه مي‌شود كه سيستم‌هاي دفاع آنتي‌اكسيداني بدن خود را تقويت نموده و رژيم غذايي غني از آنتي‌اكسيدان مانند سبزيجات و ميوه‌هاي بيشتري را مصرف نمايند و همچنين از وسايل حفاظت فردي استفاده كنند.

Background: The terms Reactive Oxygen Intermediates or Reactive Oxygen Species (ROS) are used to describe the molecules as highly reactive oxygen molecules that will chemically oxidize neighboring susceptible molecules. A prominent feature of radicals is that they have extremely high chemical reactivity, which explains not only their normal biological activities, but how they inflict damage on cells. The free radical formation in a living system leads to oxidative damage of macromolecules, such as DNA, proteins and lipids. Oxidative stress is defined most simply as the imbalance between the production of free radicals and the body’s antioxidants. Epidemiological studies have provided evidence for an association between exposure to xenobiotics such as ambient polluted air particles, pesticides, metals, radiation and oxidative stress. Methods: Bibliographic databases including Scopus, PubMed and Google Scholar were searched between years 1960 to 2012 for the keywords "Oxidative stress" and jobs. In the first step, 17987 articles were found, after elimination of duplicates or irrelevant papers, 60 papers were selected and reviewed. Results: Sixty articles in this study have been used. Findings showed the relationship between jobs and oxidative stress. Conclusion: This review indicates that workers in various jobs are exposed to more oxidative stress damage. To overcome these oxidative stresses, supplementation with antioxidant vitamins, such as ?-tocopherol and ascorbic acid, may have beneficial effects in these workers. It is reported that supplementation with antioxidants, protect against oxidative damage. Also, these workers need better precautions to protect them against serious health problem.