تعيين الگوي بهينه كشت در سيستم آبياري قطره‌اي با استفاده از بهره‌وري اقتصادي آب كاربردي در شهرستان ارزوييه

Determination of the optimal cropping pattern in a drip irrigation system by water economic efficiency in Orzoueyeh region

از مشكلات اساسي كشاورزي در كشورهاي در حال توسعه، عدم بهره‌وري مطلوب به دليل تخصيص نامناسب منابع توليد است. براي انتخاب مناسب‌ترين محصول زراعي جهت كشت، طي دو سال 1386 و 1387 تحقيقي در 4 مزرعه در شهرستان ارزوييه انجام شد. براي تعيين بهره‌وري آب كاربردي، داده‌هاي لازم براي محصولات عمده منطقه (پنبه، گندم, چغندرقند و ذرت دانه‌اي) جمع‌آوري شد و سپس مقدار بهره‌وري آب كاربردي براي هر كدام از محصولات، در تمام مزارع محاسبه گرديد و با انجام محاسبات اقتصادي، درآمد خالص و بهره‌وري اقتصادي آب كاربردي به ازاي هر واحد از حجم آب تعيين شد. نتايج به دست آمده در طول دو سال تحقيق، نشان داد كه حداكثر و حداقل بهره‌وري آب كاربردي در بين چهار محصول مورد بررسي، به ترتيب در زراعت چغندرقند و پنبه به مقدار 43/5 و 19/0 كيلوگرم بر متر مكعب است. بهره‌وري اقتصادي آب كاربردي نيز براي محصولات گندم، چغندرقند، ذرت دانه‌اي و پنبه در طول دو سال كشت در هر چهار مزرعه بررسي شد و به ترتيب بين 1196-2506، 1725-3294، 2694-4635 و 1734-2747 ريال بر متر مكعب متغير است. با استفاده از مقادير بهره‌وري اقتصادي آب كاربردي، اولويت‌ كشت محصولات مختلف‌ در مزارع 1 تا 4، اولين انتخاب ذرت دانه‌اي و در تمامي مزارع آخرين انتخاب گندم تعيين مي‌گردد.

One of the main agricultural problems in developing countries is the lack of optimal productivity due to unsuitable allocation of resources. In order to select appropriate crops for cultivation in Orzoueyeh region, this research was conducted in years 1386 and 1387 on four farms. To determine water use efficiency, regional data for major products includinge cotton, wheat, sugar beet, and maize were collected and the amount of water use efficiency for each of the products of different fields was calculated. Economic, net Benefit and water economic efficiency per unit of water volume were calculated. The results showed that maximum water use efficiency was in sugar beet cultivation (5.43 kg/m3) and the minimum was in cotton (0.19 kg/m3). Water economic efficiency was determined for the various products. The results indicated that this indicator for wheat, sugar beet, corn, and cotton were changed between 1196-2506, 1725-3294, 2694-4635 and 1734-2747, respectively. Finally, the priorities of different crops were determined from a water economic efficiency perspective in selected fields. Accordingly, the priority for fields of 1 to 4 was determined to be corn and also wheat was determined as the last priority in all fields.