نظام حكومتي و ديوان‌سالاري ايوبيان

The Governmental and Bureaucratic System of the Ayyubids

دولت ايوبي در ناآرام‌ترين روزگاران شامات پديد آمد؛ يعني سده ششم هجري كه از بحراني‌ترين برهه‌هاي زماني در حوزه غرب دنياي اسلام به شمار مي‌رود. روي‌دادهاي برآمده از جنبش‌ها و هجوم‌هاي وحشيانه صليبي به ميراث دولت فاطمي در خدمت اتابكان سلجوقي، از حوادث عرصه سياسي اين دوران است. قلمرو ايوبيان از مصر تا جزيره «فراتيه» گسترده بود و خودش كانون ميراث تمدني و خاستگاه روي‌دادهاي فراوان به شمار مي‌رفت. با توجه به تاثيرگذاري اين دولت اسلامي در جهاد با دشمنان صليبي، پرداختن به نظام حكومتي و ديوان‌سالاري آن در اين حوزه تمدني براي آگاهي از سامانه اداري و ديواني و حكومتي‌اش، بسيار مهم مي‌نمايد. بنابراين، اين مقاله به روش توصيفي ـ تحليلي در پي تبيين و تحليل ساختار نظام حكومتي و ديوان‌سالاري ايوبيان است و به بررسي پيشينه تاريخي و روند پيدايي آن در اين حوزه تمدني خواهد پرداخت. فرضيه‌اي كه در اين مقاله آزموده مي‌شود، چنين است: «ساختار حكومتي و اداري ايوبيان بيش از تاثيرپذيري از نظام فاطميان، از ساختار حكومتي و اداري سلاجقه و اتابكان آنها و اوضاع و نيازهاي روزگار خودش تاثير پذيرفته و بر پايه نيازهاي زمانه، متحول شده است».

The sixth lunar century is consideredto be one of the mostsensitiveperiodsof the western part of the Islamic world. Given that, theAyyubidgovernment was established in one of the most criticalperiods of Damascus (Shamat). From among the political events of that time, we can refer to events resulted from the political movements and brutal crusade invasions onthe heritage of the Fatimidsgovernment serving the SaljuqAtabeks. TheAyyubids territoryextended from Egypt to "Foratiyeh” island and was regarded as thehearthof civilization heritage and a good number of events.Given the crucial role played by this Islamic government in Jihad against the crusaders, studyingits bureaucracy in this civilization areacan prove effective in clarifying the administrative, bureaucratic and governmental systems of this dynasty. With that in mind, the present descriptive-analytic study aims to study the Ayyubid governmental andbureaucratic systems. To that end, it studies the historical background and process of formation of this system within this civilization area. The hypothesis tested in this study clarifies the point that the structure of the Ayyubid government and its bureaucracy system was more influenced by the Saljuqs,theAtabeks and the circumstances of the era than by the Fatimids, while adaptingitself to the needs and demands of its age.