تحول پديدارشناسي خط-نقاشي از منظر نشانه-معناشناختي با مطالعه موردي پنج اثر

Phenomenological Evolution of Calligraphy in a Semiotic Point of View Case study of five texts

نشانه-معناشناسي از رهگذر تحليل گفتمان و با التفات به مقوله هاي پديدارشناختي به چگونگي شكل گيري معنا در متن را بررسي مي كند. در اين ميان به وجوه مختلف حسي، ادراكي و جسمانه اي و سوژگاني متن هم توجه مي شود. ازسوي ديگر، هرگونه بررسي گفتماني خواه ناخواه بايد در چارچوب نظام هاي گفتماني صورت پذيرد. بنابر اصل بالا نگارندگان در پژوهش حاضر، با گزينش اتفاقي پنج اثر نقاشي-خط با مضمون واحد بسم ا...، درنظردارند با رويكرد نشانه-معناشناختي مبتني بر تحليل گفتمان پديدارشناختي، به شيوه اي توصيفي-تحليلي چگونگي تعامل دو عنصر اساسي تشكيل دهنده هنرخط-نقاشي را در چارچوب متن مورد ارزيابي قرار دهند. به بيان ديگر پرسش اصلي اين پژوهش اين است كه چگونه دو عنصر اساسي تشكيل دهنده هنرخط-نقاشي در متن، با يكديگر وارد تعامل معنادار مي شوند. نهايت، با بررسي هاي انجام شده در تحقيق حاضر، معلوم شد كه تعامل متن كلامي و تصوير، دركل پيروي از روابط ميان تمامي عناصر گفتمان است و فرايندي پويا را از يك نظام معناداري كلاسيك و برنامه مدار به سوي يك نظام تصادفي معنا نشان مي دهد كه در آن اوج ادغام نظام كلامي در دل يك نظام تصويري، ديده مي شود. اين دستاورد، ضمن تاييد ديدگاه ليوتار مبني بر برخورداري تصوير از وجوه ضدگفتماني، بيانگر آن است كه به تناسب غلبه عنصر بصري بر كلامي عبور از يك وضعيت برنامه مدار به يك وضعيت تصادفي و براساس ريسك و احتمال ديده مي شود. اين دستاورد، ديدگاه ليوتار را به آنچه لاندوفسكي درباره نظام هاي گفتماني مطرح مي كند، متصل مي كند. افزون براين بنابر دستاورد تحقيق، نظام كهن الگوي استعاري و اسطوره اي مدنظر ليكاف و جانسون كه از سوي كرس و لوون در تحليل رابطه متن و تصوير استفاده ميشود، در پاره اي متن ها براثر ورود عنصر خودآگاهي به بستر توليد و معناداري متن، وارونه مي گردد. اين مساله فرضيه انگيخته بودن نشانه ها را كه پيرو هليدي از سوي كرس و لوون مطرحميشود، به نفع ادعاي مكتب پاريس مخدوشميسازد. ضمناينكه، تحقيق حاضر نشانميدهد كه مي توان با هم افزايي ميان الگوي نظام هاي گفتماني لاندوفسكي، فضاهاي نشانه اي لوتمن و لايه شناسي مدنظر كرس و لوون يك نظريه كلان پديدآورد. اين امر درعين حال، توجيه گر سير تحول خط-نقاشي به نقاشي-خط در يك فرايند ديگري محور(اخلاق و مرامي) به تناسب غلبه تصوير است كه يك فضاي نشانه اي خلاق را در يك وضعيت درزماني به نحو انضمامي و متقارن با نظام گفتماني ريسك پذير، نمايان مي سازد، كه از وجوه خودآگاهي گفتماني هم برخوداراست.

Semiotics is a theory and method which helps us to analyse the creation of meaning and signification in texts by using discourse analysis. The aim of this paper is to explore the semiotic and phenomenological discourse analysis of the visual/verbal interaction in calligraphies. The hypothesis of this research is that any interaction should be meaningful in the framework of the discourse and, regarding the problem of identity, it will necessarily be a tentative relationship. As a conclusion, it can be understood that the text, relying on its material capacity, has changed the situation of the self/other by creating a new pictorial semiosphere and thus there happens a revolution in the relationship between word and image (visual and verbal elements) of the calligraphy in the new world of the text. The research offers us new theoretical frameworks which help us to go beyond the borders of the theory of Kress and van Leeuwen about the motivational character of the signs in the interest of Paris School point of view. Besides that, we can combine the Discursive Systems of Landowski theory with the Somiosphere theory of Lotman and claim that discursive system is another name for semiosphere and vice versa. Finally, the research affirms the view of Lyotard about the anti-discursive character of the ‘image’ which plays a great role in the world of text for creating an accidental discourse via playing the role of the ‘other’ in front of the ‘text’.