زيباشناسي تمثيل و تحليل ساختاري ادبيات تمثيلي مولانا بر مبناي نظريه فلسفي صورت هاي مثالي

The Aesthetics of Allegory and the Structure Analysis of Molavi’s Allegorical Literary by Philosophic Theory of Ideas Forms

نظريه فلسفي جهان مثالي كه پيش از نظريه عالم مُثُلي افلاطون در انديشه هاي زرتشت و حكمت خسرواني ريشه داشته است، در انديشه حكيمان و عرفاي مسلمان چون مولانا نيز بسيار تاثيرگذار بوده است. اين نظريه در زيباشناسي هنري رويكرد خاصي را پديد مي آورد كه بر پايه صدور معقول در محسوس و و نزول از وحدت به كثرت مبتني است و شكلي از ادبيات تمثيلي يا رمزي را به وجود مي آورد كه ساختي دوگانه به اثر مي بخشد. در اين ساختار تمثيل جانشين مجازي معقول در صورت محسوس است. اين تمثيل گرايي فلسفي بر پايه اعتقاد به دوگانگي جهان ناسوت و لاهوت، يك پديدارشناسي سه بعدي به تمثيل مي دهد: روساخت روايي، استعاره مثالي (نمونه وار) بين صورت و حقيقت (وجه شبه تمثيل) و ژرف ساخت فكري (معنا) يا ممثل فلسفي. اين ساختار در پيوند ميان نمادگرايي و مطلوب گرايي متبلور مي‌شود. در آثار مولانا- به خصوص مثنوي- پيوند ميان تمثيل‌گرايي فلسفي و ادبيات تمثيلي را در ساختار روايي قصه هاي مثنوي مي‌توان تحليل كرد. در اين جستار، ضمن بررسي سير تحول نظريه فلسفي جهان مثالي در ارتباط با نمادگرايي و ادبيات تمثيلي و بررسي بنيادهاي زيباشناسي تمثيل در ارتباط با اين نظريه، به تحليل ساختاري نمودهاي فكري و ادبي اين نظريه در جهان بيني و ادبيات تمثيلي مولانا در مثنوي مي پردازيم.

The Philosophic Theory of Ideas Universe, which existed in Zoroaster thought and “Khosr?vani” Wisdom before Plato and his theory about Ideas, has been very influential on the thoughts of Muslim philosophers and mystics such as Molavi. This theory creates a special approach in artistic aesthetics that is based on the appearance of the intelligible in the sensory and depends on descent of forms from oneness to multiplicity. This theory in literature forms an allegorical or symbolic literary structure which gives a dual theme to the work. In this structure, the allegory is a virtual successor for appearance of the intelligible in the sensory form. On the basis of the two-dimensional nature of Universe, this Allegorical idealism gives a three-dimensional phenomenology of the allegory: a narrative surface structure or Simulated story, Ideal Simile (Archetypal Metaphor) and intellectual (Because a likeness in allegory) and deep structure (Meaning) or the Simulated spiritual and philosophical theme. This structure has been represented in connection between symbolism and idealism. In Rumi’s works, we can analyze the connection between Allegorical Idealism and allegorical literature of Molavi; especially in the narrative structure of his Masnavi. In this paper, we study the evolution of the Philosophic Theory of Ideas Universe and its relation with allegorical literature and Symbolism and the origins of the aesthetics of allegory (by this theory) and analyze the structure of samples of this thought and its allegorical literary form in Molavi’s Masnavi.