بررسي رابطه علّي عوامل تاثير‌گذار بر تقاضاي واردات چوب‌آلات الواري در ايران

Investigation the causal relation of factors influencing on demand for lumber imports in Iran

در اين مقاله سعي بر آن است كه با بررسي روند واردات چوب‌آلات الواري در ايران، مهمترين متغير‌هاي موثر بر ميزان تقاضا براي واردات اين ماده اوليه مهم و پرمصرف شناسايي و از آن در جهت اتخاذ راهبرد‌هاي مناسب براي واردات اين محصول استفاده كرد. در اين راستا يك تابع خطي لگاريتم– لگاريتمي براي تقاضاي واردات چوب‌آلات الواري در كشور تصريح و از آن براي بررسي مهمترين متغيرهاي تاثيرگذار بر آن و همچنين دستيابي به ضرايبي كه مستقيماً كشش‌ها را برآورد مي‌كند استفاده گرديد. همچنين، اين مقاله سعي دارد، وجود يك ارتباط بلندمدت بين متغيرهاي تشكيل‌دهنده تابع تقاضاي واردات چوب‌آلات الواري را با استفاده از آزمون انگل -گرنجر و آزمون هم انباشتگي يوهانسن - جوسيليوس مورد آزمون قرار داده و در نهايت رابطه علّي بين آنها را با استفاده از آزمون عليّت گرنجري در كوتاه‌مدت بررسي نمايد. در اين راستا قبل از برآورد مدل، ايستايي هر يك از متغيرها در حالت لگاريتمي با استفاده از آزمون ريشه واحد ديكي فولر تعميم يافته ((ADF و فيليپس- پرون (PP) در سطح معني‌دار 5 درصد مورد بررسي قرار گرفت و همچنين از آزمون بريوش- گادفري براي آزمون فرض عدم خودهمبستگي سريالي بين اجزا اخلال كه يكي از فروض مهم مدل كلاسيك است استفاده گرديد و پس از ايستا نمودن تمامي متغيرها و اطمينان از عدم وجود خود همبستگي سريالي بين جملات اخلال، تابع تقاضاي واردات چوب‌آلات الواري در ايران طي سال‌هاي 1388 -1363 و با استفاده از روش حداقل مربعات معمولي (OLS) تخمين زده شدند. نتايج تخمين مدل نشان مي‌دهد كه ميزان تقاضاي واردات چوب‌آلات الواري با متغيرهاي نرخ ارز اسمي و ميزان توليد داخلي رابطه منفي و با ميزان توليد ناخالص داخلي (GDP) و درآمدهاي نفتي كشور رابطه مثبت دارد كه مطابق با انتظار بود. همچنين نتايج آزمون‌هاي هم‌جمعي انگل – گرنجر و يوهانسن - جوسيليوس، وجود رابطه بلندمدت بين متغيرها در تابع تقاضاي واردات چوب‌آلات الواري در ايران را نشان دادند. نتايج آزمون عليّت گرنجري نشان داد كه جهت و رابطه عليّت يك طرفه از سوي نرخ ارز اسمي، ميزان درآمدهاي ناشي از صادرات نفتي، ميزان توليد ناخالص داخلي و ميزان توليد داخلي چوب‌آلات گرد به سمت ميزان واردات چوب‌آلات الواري به‌علت رد شدن فرضيه صفر مبني بر عدم رابطه عليّت، وجود دارد.

The demand for the import of lumber as one of the most important imported sawnwood in Iran during the period of 1984 to 2009 is empirically analyzed using an Ordinary Least Square model (OLS). Prior to estimation, Augmented Dickey Fuller (ADF) and Philips-Perron tests were applied to investigate the stationary character of the data. Also, to test the presence of Serial Autocorrelation in the error of the regression model Breusch-Godfrey test is used. The presence of a long-run relationship between demand for lumber import and the factors effective on it was measured by Engle –Granger and Johansen- Julius Cointegration tests and finally the causal relation in short-run was analyzed by the causality test of Granger. The results indicated that the nominal exchange rate and domestic production quantity variables imparts adverse impact and GDP and the export petroleum income impose positive impact on demand for import of lumber. Also, the results showed that there exist a long –run equilibrium relationship between lumber imports in Iran and the selected macroeconomic and market variables. We find that there is a one-side causal relation from the mentioned explanatory variables to the dependence variable.