واكنش عملكرد و اجزاي عملكرد دو رقم برنج (اصلاح شده و بومي) به مديريت هاي مختلف آبياري

Response of Yield and Yield Components of Two Rice Cultivars (Improved and Traditional) to Different Irrigation Managements

به منظور ارزيابي مديريت هاي مختلف آبياري در برنج از نظر عملكرد شلتوك و اجزاي عملكرد، آزمايشي در موسسه تحقيقات برنج (مازندران- آمل) در سال 1390 به اجرا در آمد. اين تحقيق به صورت فاكتوريل با سه تكرار و دو فاكتور اجرا گرديد. تيمارها شامل مديريت هاي مختلف آبياري: تناوب خشكي و رطوبت (AWD)، كشت نيمه خشك (SDC)، تركيب آب كم عمق با تناوب خشكي و رطوبت (SWD)، روش سنتي يا غرقابي (TI) و دو رقم بومي (طارم محلي) و اصلاح شده (فجر) بودند. نتايج حاصل از تجزيه واريانس نشان داد كه ارقام مورد استفاده از نظر طول خوشه، تعداد دانه در خوشه، درصد دانه پر و پوك، عملكرد شلتوك و شاخص برداشت تفاوت معني داري (01/0P < ) داشتند. بين مديريت هاي مختلف آبياري نيز از نظر درصد دانه پر و پوك و عملكرد شلتوك تفاوت معني داري مشاهده شد. اما بر همكنش دو رقم در مديريت هاي مختلف آبياري از نظر آماري معني دار نبود. بر اساس نتايج به دست آمده مديريت هاي AWD (با ميانگين 7056 كيلوگرم) و SDC (با ميانگين 8/6856 كيلوگرم) تفاوت معني-داري با روش آبياري سنتي يا تيمار TI (با ميانگين 7694 كيلوگرم) نداشتند و كم ترين عملكرد مربوط به مديريت SWD(با ميانگين 7/6358 كيلوگرم) با4/17 درصد كاهش نسبت به تيمار سنتي بود. بنابراين بر اساس نتايج حاصل از اين آزمايش، با توجه به عملكرد شلتوك، شاخص برداشت، وزن هزار دانه و تعداد دانه در خوشه مي توان يكي از روش هاي كم آبياري (AWD، SDC و SWD) را به ترتيب به عنوان اولويت مديريت در آبياري برنج در شرايط مشابه با اين پژوهش به كار گرفت.

In order to evaluate the effect of different irrigation managements on yield and yield components of two rice (Oryza sativa L.) cultivars, an experiment was conducted at Rice Research Institute of Iran (Mazandaran, Amol) in 2011. The research has done as factorial with three replications and two factors. Treatments were different irrigation managements including Alternate Wet and Drying (AWD), Semi-Dry Cultivation (SDC), combining Shallow water depth with Wetting and Drying (SWD) and Traditional Irrigation (TI) and two contrast cultivars (Tarom and Fajr as traditional and improved cultivars, respectively). Results of ANOVA indicated that different cultivars and irrigation managements had significant difference (P < 0/01) in terms of panicle length, grain number per panicle, filled and unfilled grains and paddy yield. Interaction effect between two factors, however, was not significant for all mentioned parameters. In terms of paddy yield, TI (7694 kg ha-1) showed the best performance and followed by AWD (7056 kg ha-1), SDC (6856.8 kg ha-1) and SWD (6358.7 kg ha-1). In conclusion, regarding to the better performance, advanced irrigation managements such as AWD and SDC in water productivity could be recommended for similar weather conditions.