بررسي اثر نوع توده و تيمار هورموني BAP بر باززايي درون شيشه اي گياه دارويي زوفا (Hyssopus officinalis L.)

Effect of Population Type and BAP Treatments on In vitro Regeneration of Hyssop (Hyssopus officinalis L.)

زوفا (Hyssopus officinalis L.)، از مهمترين گياهان دارويي و ادويه اي متعلق به تيره نعناعيان مي باشد كه مبدا آن آسياي صغير است. تكثير و بهره برداري از پتانسيل بالقوه گياهان دارويي از اهداف فن آوري هاي نوين از جمله بيوتكنولوژي و كشت بافت مي باشد. در اين تحقيق اثر نوع توده و غلظت هاي مختلف هورمون BAP بر باززايي گياه زوفا در شرايط كشت درون شيشه اي مطالعه گرديد. آزمايش به صورت فاكتوريل با سه نوع توده (همدان، شيراز و مشهد) و در چهار سطح BAP (0، 2/2، 4/4، 2/13 ميكرومولار) و در سه تكرار انجام گرديد. نتايج آناليز داده ها نشان داد كه توده هاي مورد مطالعه از نظر ميانگين باززايي داراي اختلاف معني داري مي باشند. در هر سه توده كمترين ميانگين باززايي و درصد باززايي در محيط MS بدون هورمون مشاهده شد. در توده همدان بيشترين ميانگين شاخساره باززايي شده (86/7) و درصد باززايي (86 درصد) در تيمار 4/4 ميكرومولار BAP، بدست آمد. در توده شيراز تيمار 4/4 ميكرومولار BAP با ميانگين 7 شاخساره باززايي شده و 80 درصد باززايي مناسبترين تيمار هورموني بود. غلظت 2/2 ميكرومولار BAP در توده مشهد با ميانگين 9 شاخساره باززايي شده و درصد باززايي 86 درصد بهترين تيمار شناخته شد. كمترين ميزان درصد باززايي نيز با صفر درصد در محيط كشت هاي MS بدون هورمون و حاوي 2/13 ميكرومولار BAP مشاهده گرديد. اثر غلظت‌هاي مختلف IBA بر درصد ريشه زايي در سطح احتمال 1 درصد معني دار بوده است و بيشترين درصد ريشه زايي (66/86 درصد) در غلظت 84/9 ميكرومولار IBA و كمترين درصد ريشه زايي (صفر درصد) در محيط MS 1/2 بدون هورمون ثبت گرديد.

Hyssop (Hyssopus officinalis L.), belongs to the family of Lamiaceae which its origin is Asia Minor, and is considered as one of the most important medicinal plant. This experiment was done to study the effects of population and BAP concentrations on hyssop plant regeneration under in vitro culture conditions. This research were performed in factorial experiment with three populations (Hamadan, Shiraz and Mashhad) and four levels of BAP (0, 2.2, 4.4, 13.2 µM), in three replications. Results showed that there is significant difference between populations. In all three populations, the lowest average and percentage of regeneration was observed in MS medium without any growth regulators. In Hamadan population, the highest average of regenerated shoots (7.86) and percentage of regeneration (86%) was obtained in BAP (4/4 µM) and in Shiraz population, maximum number of regenerated shoots (7) and 80% regeneration percentage was observed on 4.4 µM BAP. The minimum regeneration percentage with 0% was obtained in MS medium without plant growth regulators and MS media supplemented with 13.2 µM concentration of BAP. 2.2 µM BAP in Mashhad population with an average of 9 regenerated shoots and 86% regeneration percentage was known as the best treatment. ANOVA results showed significant (P < 0.01) effect of IBA levels on root induction. The highest rooting percentage (86.66%) was achieved in MS medium supplemented with 9.84 µM of IBA and the lowest rooting percentage (0%) was observed in 1/2 MS hormone-free medium.