بررسي تنوع گونه اي پرندگان آبزي و كنارآبچر مهاجر زمستان گذران منطقه حفاظت شده مند دراستان بوشهر

The survey of spices diversity of migratory wintering waterfowl and waders in Mond protected area in Bushehr province

منطقه حفاظت شده مند با وسعتي معادل 52289 هكتار در مختصات جغرافيايي َ15 ْ51 تا َ35 ْ51 طول شرقي و َ15 ْ27 تا َ45 ْ28 عرض شمالي در جنوب ايران، در استان بوشهر و در 180 كيلومتري جنوب شرقي بوشهر واقع شده است. مقاله حاضر به منظور بررسي و تعيين جمعيت و تنوع گونه اي پرندگان آبزي و كنارآبچر مهاجر زمستان گذران در زيستگاه تالابي منطقه حفاظت شده مند و بر اساس يك دوره 10 ساله از سال 1380 (2002) لغايت 1389 (2011) ارايه شده است. در طول دوره 10 ساله مورد مطالعه، تعداد 59397 پرنده آبزي مركب از 73 گونه، 15 تيره و 6 راسته در منطقه حفاظت شده مند زمستان گذراني نموده اند. در اين مدت بيشترين تعداد پرنده متعلق به گونه باكلان بزرگ (Phalacrocorax carbo) با 18902 قطعه سرشماري شده بوده است. بر اساس نتايج اين تحقيق در بين تيره هاي آبزي و كنارآبچر مهاجر زمستان گذران بزرگترين و كوچكترين تيره به ترتيب متعلق به باكلانيان (Phalacrocoracidae) و كشيميان (Podicipedidae) با 82/31 و 03/0 درصد فراواني به ترتيب بوده است. در دوره 10 ساله مورد مطالعه سال 1385 (2007) با تعداد 19858 قطعه پرنده بيشترين و سال 1386 (2008) با تعداد 194 قطعه پرنده كمترين تعداد پرنده سرشماري شده را به خود اختصاص داده اند. از سويي ديگر از نظر غناي گونه اي سال 1387 (2009) با تعداد 47 گونه شناسايي شده بيشترين تعداد و سال 1386 (2008) با تعداد 15 گونه كمترين تعداد گونه شناسايي شده را شامل شده اند. نتايج نشان داد بيشترين فراواني پرندگان زمستان گذران از سال 1380 (2002) لغايت 1389 (2011) متعلق به تيره هاي كنارآبچر با 2/64 درصد فراواني و كمترين فراواني مربوط به تيره هاي آبزي با 8/35 درصد فراواني بوده است. با توجه به مقادير محاسبه شده شاخص هاي تنوع و يكنواختي گونه اي بيشترين ميزان تنوع زيستي پرندگان آبزي و كنارآبچر زمستان گذران در منطقه حفاظت شده مند مربوط به سال 1387 (2009) و كمترين تنوع زيستي مربوط به سال 1389 (2011) بوده است (05/0 > P).

Mond protected area with an area of 52289 hectares is located in 180 Km’s of southeast of Bushehr city, Bushehr province, in south of Iran. Its geographical positions are 51° 15´ to 51° 35´ E and 27° 15´ to 28° 45´ N. This paper presents data from a ten-year (2002-2011) monitoring of migratory wintering waterfowl and waderʹs fauna population and species diversity in Mond protected area. During a 10 periods from 2002 to 2011, a total of 59397 wetland birds composed of 73 species from 6 orders and 15 families of the bird’s fauna of Iran were observed during the course of this study. The most common species counted was the Great Cormorant (Phalacrocorax carbo) with a total of 18902 individuals. The results indicated that among families of migratory wintering waterfowl and waders in Mond protected area the largest family was Phalacrocoracidae with 31.82 percent abundance and the lowest was Podicipedidae with 0.03 percent. In these periods of studying, year of 2007 with 19858 individuals has the highest population numbers and year of 2008 with 194 individuals has the lowest. The highest and lowest species richness recording in years of 2009 and 2008 with 47 and 15 species respectively. The results showed that in this period waderʹs fauna with 64.2 percent and waterfowl fauna with 35.8 percent respectively has the highest and lowest abundances. According to the results of species diversity and evenness the year of 2009 has the highest biodiversity of migratory wintering waterfowl and waderʹs fauna in Mond protected area and year of 2011 has the lowest biodiversity (P < 0.05).