جستاري در تعامل عقل و دين

The research into dealing of reason and religion

اين نوشتار، درصدد بيان راهكارهاي حياتي دين ونقش آن در سرنوشت فردي واجتماعي انسان است. وهمچنين مكانيزم حساس عقل در قلمرو دين مورد بررسي وتحليل قرار مي‌گيرد. در بخشي آسيب شناسي عقل ودين مورد تحليل قرار گرفته و در بخشي ديگر، به رابطه تنگاتنگ آن دو پرداخته شده است. همچنين حجيّت ذاتي عقل ووحي مورد بحث قرار گرفته و تعهد ديني به عنوان گران سنگ ترين انگيزه در اخلاق ووظايف انساني معرفي گرديده است. روش انبيا ، بر خلاف گرايش‌هاي افراطي، نه تنها عقل ستيز نيست بلكه از سويي فراعقل و از سوي ديگر مكمل عقل و هماهنگ با فطرت انسانهاست. در پايان مقاله نيز كوشش مي‌شود بين دو رويكرد عقل‌گرايي و دين‌گرايي، تنش زدايي نموده و امكان قرابت و نزديكي آن دو آشكار گردد.

This writing wants to express vital methods of the religion and its role in social and individual fate of human; and so studies and analyzes sensitive mechanism of reason in the realm of religion. In the one part, analyses pathology of reason and religion and in another part, studies compact relation of them. So, argues about essential authority of reason and revelation, and religious and hearty obligation introduces as the most valuable motive for morality and human duties. The prophetsʹ method, against the extremist tendencies, isnʹt antagonist of reason, but on the one hand, itʹs ultra reason and on the other hand, itʹs complementary of reason and coordinated with genesis of humans. Also in the end of article, attempts that removes tension between two approaches of rationalism and religious legalism, and reveals possibility of proximity of them.