پهنه بندي پتانسيل آسيب پذيري آبخوان شهركرد به كمك مدل دراستيك (DRASTIC) و صحت سنجي آن با استفاده از تغييرات فصلي غلظت آلاينده هاي نيترات و فسفات

Mapping ShahrekordAquifer Vulnerability Using DRASTIC Model and its Verification with Seasonal Variationsof Nitrate and Phosphate concentrations

ارزيابي آسيب پذيري روشي براي شناسايي نواحي مستعد به آلودگي در آبخوا ن ها است. مدل دراستيك براساس هفت مولفه ي: عمق تا سطح ايستابي (D)، تغذيه خالص (R)، محيط آبخوان (A)، محيط خاك (S)، توپوگرافي (T)، محيط غير اشباع (I)، و هدايت هيدروليكي (C) طراحي شده است. هدف از اين پ‍‍ژوهش، بررسي پتانسيل آسيب پذيري آبخوان شهركرد به كمك مدل دراستيك در محيط GIS و ارزيابي صحت پيش بيني مدل دراستيك و بررسي اثر تغييرات فصلي غلظت نيترات و فسفات بر صحت پيش بيني مدل دراستيك مي باشد. به منظورتعيين تاثير پذيري لايه ها، به هريك از پارامترهاي مورداستفاده نمره هايي داده شد و سپس نقشه هاي نهايي با هم جمع گرديدند. بر اساس نقشه نهايي پتانسيل آلودگي آب هاي زيرزميني منطقه مورد مطالعه 5/11 درصد داراي پتانسيل آلودگي خيلي كم، 6/79 درصد داراي آسيب پذيري كم و 9/8 درصد داراي آسيب پذيري متوسط مي باشند. مقايسه نقشه آسيب‌پذيري و نقشه هاي هم غلظت نيترات و فسفات در طي سه فصل بهار، تابستان و پاييز آب زير‌زميني نشان داد كه نتايج صحت سنجي مدل دراستيك تا اندازه اي مي تواند وابسته به زمان نمونه برداري آلاينده (نيترات يا فسفات) باشد. به طوري كه همبستگي نيترات يا فسفات با نقشه ي دراستيك تفاوت معني داري در طول سال نشان مي‌دهند. در آب زيرزميني شهركرد بيشترين همبستگي در بهار و كمترين در انتهاي تابستان رخ مي دهد. بنابراين در صحت‌سنجي مدل دراستيك بايد به زمان نمونه برداري توجه كرد.

Vulnerability assessment is applied to identify susceptible areas of aquifers to contamination. Drastics model was designed based on seven components: Depth to water table (D), Feeding pure (R), Aquifer media (A), Soil environment (S),Topography (T),Unsaturated environment (I), and Hydraulic conductivity (C). The aims of this study are: evaluating the Shahrekord aquifer vulnerability using DRASTIC model in GIS environment, verification of DRASTIC model and investigating the effect of nitrate and phosphate concentration seasonal variations on the accuracy of prediction by Drastic model. In order to determine the influence layers, a score was given to each of parameters and the final maps were added together. The final vulnerability map show that 11/5%, 79/6% , and 8/9% of the study area have very low, low and moderately pollution potential (vulnerability), respectively. Comparison of vulnerability map with maps of seasonal variations of nitrate and phosphate concentrations show that the results of DRASTIC model somewhat depends on sampling time. Therefore, correlation of nitrate or phosphate with DRASTIC map shows significant differences during the years. The greatest and lowest correlation occursin spring and at the end of summer, respectively. Thus, the sampling time must be considered in Drastic model.