بررسي و نقد نگاشت سوّم سند برنامه‌ي درسي ملّي جمهوري اسلامي ايران با تكيه بر ايده‌ي جهان- محلي شدن رابرتسون

The review and critique of the national curriculum document 3rd edition of the I.R. of Iran based in Robertson’s glocalization idea

هدف اين مقاله، بررسي و نقد نگاشت سوّم سند برنامه‌ي درسي ملّي جمهوري اسلامي ايران با تكيه بر ايده‌ي جهان- محلي شدن رابرتسون است. با استفاده از روش‌هاي تحليل مفهومي، استنتاج و توصيفي- انتقادي، مباحث در 3 بخش ارايه شده است. ابتدا، نظريه‌ي جهاني شدن رابرتسون ارايه شده، سپس با بيان ضعف و كاستي‌هاي موجود در نظريه‌ي جهاني شدن، به معرفي ايده‌ي تكامل‌يافته‌تر «جهان- محلي شدن» رابرتسون پرداخته شده است. در پايان، با تكيه بر اين ايده كه هم به امر جهاني نظر دارد و هم به امر محلي، مُدل مطلوب سند برنامه‌ي درسي ملّي، جهان- محلّي تلقّي گشته است. بر اين اساس، نگاشت سوّم سند برنامه‌ي درسي ملّي جمهوري اسلامي ايران مورد بررسي و نقد قرار گرفته است. يافته‌ها حكايت از آن دارد كه اين سند منطبق با معيارهاي اسلامي و بومي، فرصت‌هاي يادگيري را براي فراگيران فراهم آورده است. بنابراين، روح يا منطق حاكم بر اين سند، بازگشت به خود، اجتناب از خودبيگانگي و احياي ارزش‌هاي اسلامي- ايراني مي‌باشد. علاوه بر اين، تصوّر و برداشت رايج و نادرست در باب جهاني شدن و هويّت موجب شده است اين برنامه به سوي امر محلّي و خاص‌گرايي تمايل پيدا كند و از مُدل مطلوب جهان- محلّي فاصله داشته باشد.

This paper intends to review and criticize the national curriculum document 3rd edition of the I.R. of Iran relying on Robertson’s glocalization idea. By using conceptual analysis, analytical and descriptive– critical methods, issues are presented in three parts. First, Robertson’s globalization theory is introduced. Then after pointing out the weaknesses and limitations at this theory, Robinsonʹs more comprehensive theory of glocalization is discussed. Finally, relying on the idea of glocalization that addresses both global and local affairs, an ideal model of national curriculum document is developed. On the basis of this model, the national curriculum document 3rd edition of the I.R. of Iran is reviewed. The findings indicate that based on the revised model the document to be expected to provide learning opportunities for learners in accordance with the Islamic and native standards. Thus, the spirit or logic governing the document facilitates return own most roots avoidance of alienation, and revitalization of Islamic value. Moreover, the popular and false notion about globalization and identity could cause this program to orientate toward local and particularism and to deviate from glocal ideal model.