جايگاه «خدا» در فلسفه نيشيدا كيتارو

The Place of God in Philosophy of Nishida Kitaro

اين مقاله، به دنبال نشان دادن جايگاه «خدا» در فلسفه نيشيدا كيتارو است. بدين منظور، جنبه ديني انديشه فلسفي اين فيلسوف، در قالب چهار موضوعِ خدا به مثابه بنيان واقعيت، عدم مطلق، عشق الهي، و دين، بررسي شده است. نيشيدا تفسيري شبه عرفاني از خدا ارايه مي دهد كه با تفسير خدا بنا بر نظريه وحدت وجود بسيار شباهت دارد. او رابطه بين خدا و مخلوق را از سنخ تجلّي خدا تفسير كرده است. به نظر او، خدا بنيان واقعيت است و از اين منظر، ميان خدا و عالم جدايي نيست. همچنين او معتقد است كه خدا، وجود نيست؛ بلكه عدم مطلق است ـ البته نه به معنايي كه در فلسفه اسلامي از عدم مطلق مي شناسيم ـ و آگاهي از اين عدم، عشق به خدا و نفس خويش است. ما خدا را در باطن نفس خود شهود مي كنيم و عشق الهي در ما وجود دارد.

This article tries to show the place of God in philosophy of Nishida Kitaro. Thus, religious aspect of philosophical thought of Nishida has been considered in four themes, namely, God as the ground of reality, absolute nothingness, divine love, and religion. Nishida interprets God in mystical vocabulary which it is similar to theory of pantheism. He explains relation between God and the creatures as manifestation of God. For him, God is the ground of reality and according this opinion, there is not any separation between God and world. He also believes that God is not being, but He is absolute nothingness- of course it is not the same nothingness in Islamic philosophy that we know- and consciousness of this nothingness is equal with love of God and love of self. We intuit God from within and divine love lies in us.