اثر مديريت بقاياي گياهي و كاشت گياهان پوششي بر تراكم و جمعيت علف هاي هرز و خصوصيات زراعي و عملكرد زعفران (.Crocus sativus L)

Effects on management of crop residues and cover crop planting on density and population of weeds and agronomical characteristics of saffron (Crocus sativus L.)

به منظور بررسي اثر انواع بقاياي گياهي و گياهان پوششي بر فراواني نسبي، تراكم و زيست توده علف هاي هرز و برخي خصوصيات زراعي زعفران، آزمايشي در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد در دو سال زراعي 89-1388 و 90-1389 اجرا شد. تيمارها شامل بقاياي سه گياه آفتابگردان، جو و سير و گياهان پوششي جو، خلر، چاودار، شبدر ايراني، ماشك گل خوشه اي، منداب و شاهد بود. صفات اندازه گيري شده شامل جمعيت، تراكم و وزن خشك علف هاي هرز و تعداد گل، وزن تر گل، وزن خشك كلاله، سرعت ظهور برگ و سرعت گلدهي زعفران بودند. نتايج اين آزمايش نشان داد كه اثر تيمارهاي مختلف بر وزن خشك و تراكم علف هاي هرز معني دار بود. پايين ترين تراكم علف هاي هرز باريك برگ و پهن برگ براي تيمار ماشك گل خوشه اي به ترتيب با 0/7 و 0/8 گونه در متر مربع و بالاترين تعداد براي شاهد به ترتيب با 11/3 و 16/2 گونه در متر مربع مشاهده شد. همچنين سرعت ظهور برگ، سرعت گلدهي، تعداد گل، وزن تر گل و وزن خشك كلاله زعفران به طور معني داري تحت تاثير تيمارهاي مختلف بقاياي گياهي و كاشت گياهان پوششي قرار گرفت. بالاترين تعداد گل و عملكرد كلاله زعفران به ترتيب با 244550 گل در هكتار و 1010 گرم بر متر مربع براي تيمار كاشت گياه پوششي ماشك گل خوشه اي و كمترين ميزان اين صفات به ترتيب با 66241/7 گل در هكتار و 187/5 گرم بر متر مربع براي شاهد به دست آمد. خاصيت دگرآسيبي بقاياي گياهي و كاشت گياهان پوششي باعث كاهش تراكم و به تبع آن زيست توده علف هاي هرز شد. كاشت گياهان پوششي از طريق آزاد سازي عناصر غذايي و فراهمي نيتروژن تحت تاثير تثبيت نيتروژن و بهبود خصوصيات خاك منجر به بهبود شرايط براي رشد بنه گياه زعفران شد كه در نهايت، افزايش عملكرد زعفران را موجب گرديد.

In order to investigate the effects of mulch types and different cover crops on relative frequency, density and biomass of weeds and agronomic characteristics and flower and stigma yield of saffron (Crocus sativus L.), an experiment was conducted based on a randomized complete block design with three replications at the Agricultural Research Station, Ferdowsi University of Mashhad, during two growing season 2009-2010 and 2010-2011. Treatments were three crop residues such as sunflower, barley and garlic and six cover crop species included barley, matter pea, rye, Persian clover, vetch and arugula and control. Studied characteristics were population, density and biomass of weeds and flower number, fresh weight of flower, stigma yield, leaf emergence rate and flowering rate. Results showed that the effect of treatments was significant (p < 0.01) on dry weight and density of weeds. The lowest weed density of narrow-leaf and broad-leaf species were observed in vetch with 0.7 and 0.8 species.m^-2 and highest was for control with 11.3 and 16.2 species.m^-2, respectively. Also, treatments had significant effects (p < 0.01) on leaf emergence rate, flowering rate, flower number, fresh weight of flower and stigma yield of saffron. The maximum flower number and stigma yield were achieved in vetch with 244550.0 flowers.ha^-1 and 1010.1 g m^-2 and the minimum were for control with 66241.7 flowers ha^-1 and 187.5 g m^-2, respectively. Applying different crop residues and cover crops decreased density and dry weight of weeds decreased due to allelopathy trait of them. Cover crops increased growth and yield of saffron due to enhancement in nutrient and nitrogen availability as nitrogen fixation and improvement in soil characteristics.