ارزيابي ميزان مقاومت گياه سماق (Rhus coriaria L.) به سرب در مراحل جوانه‌زني و گياهچه اي در دو رويشگاه مختلف

آلودگي خاك‌هاي زراعي به فلزات سنگين از جمله سرب يكي از مشكلات عمده زيست محيطي مي‌باشد. آلودگي سرب باعث محدوديت در رشد و نمو گياهان مي‌شود و از طرفي تهديدي جدي براي سلامتي انسان محسوب مي‌گردد. در اين پژوهش ميزان مقاومت گياه سماق به فلز سرب در دو مرحله تكويني جوانه‌زني و گياهچه‌اي در دو رويشگاه ملك آباد لرستان و سماق سرب زنجان در سال 1390 به صورت فاكتوريل در قالب كاملاً تصادفي اجرا گرديد. گياهان براي ارزيابي اثرات سرب روي سرعت و درصد جوانه‌زني و پارامترهاي رشدي شامل وزن تر، وزن خشك، سطح برگ و مقدار كلروفيل كل در محلول غذايي حاوي غلظت‌هاي مختلف نيترات سرب كشت شدند و نتايج نشان داد كه ميانگين مربعات حاصل از تجزيه واريانس درصد و سرعت جوانه‌زني سماق در 2 رويشگاه مذكور در سطح 5 درصد معني‌دار نبود. لكن تفاوت بين شش غلظت مختلف سرب (0، 25/0، 5/0، 1، 2 و 3 ميلي مولار) در سطح 5 درصد معني‌دار بود. همچنين اثر متقابل رويشگاه و غلظت روي كليه پارامترهاي مورد بررسي در سطح 5 درصد معني‌دار بود. اثر ساده و متقابل نوع رويشگاه و غلظت‌هاي مختلف بكار رفته بر پارامترهاي رشدي گياهچه اي از نظر آماري معني‌دار بود. بيشترين مقدار پارامترهاي رشدي گياهچه اي مربوط به رويشگاه ملك آباد و كمترين مقدار مربوط به رويشگاه زنجان بود. با توجه به مقاومت نسبي و زنده ماني گياهچه‌هاي سماق در حضور مقادير بالاي سرب و با مطالعات بيشتر مي‌توان گياه سماق را نيز در رديف گياهاني قرار دارد كه جهت گياه پالايي از آلودگي‌هاي زيست محيطي سرب مي‌تواند مورد استفاده قرار گيرد. واژگان كليدي: آلودگي، پارامترهاي رشدي، غلظت‌هاي سرب، گياه پالايي

During recent decades, environmental and agricultural soil contamination with heavy metals such as lead has been one of the main problems of living environment. Pollution with lead in plants limits their growth and development and is a serious limitation for human health. In this study, the sumac plant resistance to lead in germination and seedling stages in two different habitats has been assessed. Plants were grown in nutrient solution containing different concentration of PbNo3 to evaluate the effects of lead on germination rate and percentage and growth parameters included fresh weight, dry weight, leaf area and total chlorophyll. The results showed that the germination rate of sumac plants collected from two different habitat in six different concentrations of lead (0.25, 0.5, 1 , 2 and 3 mM), the difference between habitats for germination rate and percentage was not significant at 5% level but the difference between lead concentrations were significant at the 5%. The interaction between habitat and concentrations for all treatments was significant at the 5% level. Effect of different habitats and lead concentrations on seedling growth parameters was significant in the 5% level.The interaction between habitat factors and concentrations for all treatments were significant at the 5% level. The interaction between habitat and concentrations for all treatments were significant at the 5% level. As regards relative strength and viability in the presence of high levels of lead, sumac plant can as one of the plants for Phytoremediation. Key words: Growth parameters, Lead, Phytoremediation, Pollutionz