اثر دو گونه قارچ ميكـــوريزآربسكولار بر رشد رويشــي و جــذب فسفر پايه مكزيكن لايم (Citrus aurantifolia) تحت شرايط تنش خشكي

Effect of Two Species of Arbuscular-Mycorrhizal Fungi on Vegetative Growth and Phosphorous Uptake of Mexican Lime Rootstock (Citrus aurantifolia) Under Drought Stress Conditions

قارچ‌هاي ميكوريزي با برقراري رابطه همزيستي با گياه ميزبان قادرند گياه را در مواجهه با تنش‌هاي محيطي نظير خشكي كمك نمايند. بدين منظور يك آزمايش گلخانه‌اي بصورت فاكتوريل و در قالب طرح كاملاً تصادفي در چهار تكرار در سال 89-1388 در ايستگاه تحقيقاتي بختاجرود داراب اجرا شد. در اين آزمايش اثر دو گونه قارچ ميكوريز آربسكولار و سه سطح رطوبتي (بدون تنش، تنش ملايم و تنش شديد) بر ميزان كلنيزاسيون ريشه، ويژگي‌هاي رشد (وزن خشك برگ، اندام هوايي و ريشه، ارتفاع گياه، قطر طوقه، تعداد برگ)، وابستگي ميكوريزايي، ميزان نسبي كلروفيل و غلظت فسفر برگ روي پايه مكزيكن لايم بود. نتايج نشان داد كه تمام خصوصيات اندازه‌گيري شده تحت تاثير سو تنش خشكي قرار گرفتند. اثر منفي تنش خشكي بر ريشه گياه بيش از اندام‌هاي هوايي گياه بود. به هر حال، وزن خشك اندام هوايي و ريشه گياهان تلقيح شده بوسيله هر دو گونه قارچ در مقايسه با گياهان تلقيح نشده در تمام سطوح رطوبتي بطور معني‌داري بالاتر بود. روند مشابهي با وزن خشك براي ديگر خصوصيات رشد، تحت شرايط خشكي ملاحظه گرديد. هر دو گونه قارچ تحت تنش خشكي تغذيه فسفر گياه ميزبان را اصلاح كردند. كاهش مشاهده شده در اثرات مفيد كلني‌سازي ميكوريزايي با افزايش تنش خشكي، به كاهش معني‌دار كلني‌سازي ريشه نسبت داده شد. نتايج مطالعه حاضر بيانگر آن است كه كلني‌سازي ميكوريزايي بويژه توسط گونه گلوموس موسه (Glomus mosseae) سبب بهبود مقاومت به خشكي و جبران بخشي از آثار سو آن بر پايه مكزيكن لايم شد.

Mycorrhizal fungi can preserve plant against environmental stresses, such as drought, by symbiosis with host plant. A greenhouse experiment was conducted as factorial in completely randomized design with four replications. The objectives of this experiment were evaluation of effect of two species of arbuscular-mycorrhiza (AM) fungi and three different levels of drought stress (Non-stress, mild stress and severe stress) on root colonization, plant growth parameters (leaf, shoot and root dry weight, plant height, basal stem diameter and leaf number per plant), mycorrhizal dependency, leaf chlorophyll content and leaf P concentration of Citrus aurantifolia rootstock in agriculture research station of Darab, Iran, in 2009-2010. Results showed that all measured parameters were negatively affected by drought stress. The negative effect of drought on plant root were greater than those of plant shoot. However, shoot and root dry weights of citrus plant colonized by two species of AM fungi were significantly higher than those of NM plants at all of moisture levels. A similar trend was observed for other plant growth parameters under drought conditions. Both species of AM fungi improved phosphorous (P) nutrition uptake of the host plant under drought stress. The observed decline in beneficial effects of mycorrhizal colonization with increasing drought stress was attributed to the significant decrease in root colonization. It was concluded that AM colonization, particularly G. mosseae, improved drought tolerance of citrus rootstock and compensated, in part, for the deleterious effect of drought stress.