بررسي تاثير محيط كشت، تنظيم‌كننده رشد و ژنوتيپ بر تكثير درون‌شيشه‌اي گياه دارويي تيس (Sorbus aucuparia L.)

Effect of medium, plant growth regulators and genotype on In vitro regeneration of Sorbus aucuparia L.

گياه دارويي تيس (Sorbus aucuparia L.) از گونه‌هاي مهم جنس Sorbus در خانواده Rosaceae است و ارزش دارويي آن به‌ دليل ميوه و برگ آن مي‌باشد. به‌منظور بررسي تاثير عوامل محيط كشت و تنظيم‌كننده‌هاي رشد بر تكثير درون‌شيشه‌اي گياه تيس، برداشت جوانه از پايه‌هاي بالغ مناطق سنگده ساري، سياه‌بيشه مازندران و فولادمحله سمنان در تمام فصول سال انجام و بهترين روش سترون‌سازي جوانه‌ها تعيين گرديد. اين روش عبارت از شستشو و برس‌كشي نمونه‌ها با مايع ظرفشويي و بعد با محلول اتانل 70% بود. در مرحله سترون‌سازي، در ابتداي فصل زمستان تيمار استفاده از محلول 1/0% كلريدجيوه براي زمان 4 دقيقه در مورد ژنوتيپ بالغ سنگده- فريم و زمان 3 دقيقه براي ريزنمونه ژنوتيپ‌هاي سياه‌بيشه مناسبتر از بقيه تيمارها بود. براي ريزنمونه ژنوتيپ‌هاي فولادمحله، اين تيمار در فصل تابستان و در زمان 5 دقيقه مناسب بود. محيط كشت DKW با هورمون‌هاي BA، TDZ و IBA در غلظت‌هاي به‌ترتيب 5/0، 05/0 و 1/0 ميلي‌گرم در ليتر در مرحله شاخه‌زايي و تكثير و محيط MS با 2iP 5/0 ميلي‌‌گرم در ليتر براي وصول به شاخه‌هاي با رشد طولي مناسب، تعيين گرديد. ريشه‌زايي در محيط تغييريافته MCM مايع با ورميكوليت و IBA در غلظت 5/1 ميلي‌گرم در ليتر و در شرايط تاريكي انجام شد.

Sorbus aucuparia is a medicinal species belonging to Rosaceae family. Its medicinal value is due to its fruit and leaves. To investigate the effect of medium, plant growth regulators and genotype on In vitro regeneration of Sorbus aucuparia, apical buds were collected from adult trees at different localities (Siabishe, Farim and Foolad mahalle) in all seasons. Cleaning and brushing of buds with tween and ethanol 70% solution was identified as the best method of buds sterilization. For sterilization phase, treatment solution of 0.1% HgCl2 for four minutes and three minutes were respectively identified as the best treatments for Farim and Siabishe at the beginning of the winter season. This treatment was useful for 5 minutes in summer for genotypes of Foolad mahalle. The best medium for shoot regeneration was DKW with BA 0.5 mg/lit, TDZ 0.05 mg/lit and IBA 0.1 mg/lit. Shoot growth was achieved in MS with 2ip 0.5 mg/lit. Shoots were rooted in MCM suspension medium supplimented with vermiculite and 1.5 mg/lit IBA under dark conditions.