پديد آورندگان :
صفاري، دكتر امير نويسنده استاديار ژيومورفولوژي، دانشگاه خوارزمي ( نويسنده مسوول ) Safari, Dr. Amir , منصوري، رضا نويسنده دانشجوي كارشناسي ارشد رشته جغرافياي طبيعي گرايش ژيومورفولوژي، دانشگاه خوارزمي Mansouri, Reza
كليدواژه :
ايوان غرب , حوضه آبخيز كنگير , زمين‌ساخت , شاخص‌هاي ژيومورفيك , شواهد ژيومورفولوژي
چكيده فارسي :
طي سال‌هاي اخير محققان مختلف سعي در كمّي نمودن حركت‌هاي زمينساختي داشته و شاخص‌هاي متعددي را با عنوان شاخص‌هاي ژيومورفيك ارايه نموده‌اند. استفاده از اين شاخص‌‌ها، امكان تحليل مناسب از وضعيت تحول شبكه زهكشي و تغييرات جبهه كوهستان بر اثر فعاليت‌هاي زمينساختي را فراهم مي‌كند. حوضه آبخيز كنگير (ايوان غرب) در مختصات طول جغرافيايي ً11 َ17 ?46 تا ً35 َ27 ?46 شرقي و عرض جغرافيايي ً14 َ41 ?33 تا ً57 َ50 ?33 شمالي و با مساحت 71/122 كيلومتر مربع در جنوب خاوري شهر ايوان غرب (شمال استان ايلام) قرار دارد. تنها زهكش اصلي اين حوضه، رودخانه كنگير است كه تمام دشت ايوان غرب را زهكشي مي كند. هدف اصلي اين مقاله، ارزيابي نسبي وضعيت زمين‌ساخت فعال اين حوضه از طريق بررسي و محاسبه شاخص‌هاي ژيومورفيك Vf، Af، Sl، Bs، Fd، Eu، Smf و Fmf مي‌باشد. بدين منظور از نقشه‌هاي توپوگرافي و زمين‌شناسي، تصاوير ماهواره‌اي و سامانه اطلاعات جغرافيايي در قالب نرم‌افزار Arc GIS 10 و همچنين بازديدهاي متعدد صحرايي از لندفرم‌ها، استفاده شده است. نتايج حاصل نشان مي‌دهد كه حوضه آبخيز كنگير داراي وضعيت زمينساختي نسبتاً فعالي است؛ به بيان دقيق‌تر اين حوضه بر اساس شاخص‌هاي Vf، Af، Sl، Fd، Eu، Smf و Fmf در كلاس يك قرار مي‌گيرد. مقادير كمّي شاخص‌هاي محاسبه شده با شواهد ژيومورفولوژي موجود در منطقه مانند وجود دره هاي ژرف و V شكل، پرتگاه‌هاي گسلي، سطوح مثلثي شكل، بريدگي كم جبهه كوهستان، كج شدگي زهكش اصلي و عدم تشكيل كوهپايه مطابقت مي‌كند.
چكيده لاتين :
During recent years, various researchers tried to quantify the tectonic movements and have presented several indicators as geomorphic indices. Using these indicators provides the possibility for proper analysis of the evolution situation of the drainage network and changes of the mountain front due to the tectonic activities. Kangir basin (Eyvanegharb) is located at coordinates of geographical longitude of 46ْ,17َ, and 11ًup to east 46ْ,27َ, and 35ً and geographical latitude 33ْ,41َ, and 14ًup to north 33ْ,50َ, and 57ً with an area of122.71square kilometers in southeast Eyvanegharb city(North of Ilam Province) . The only drainage of this basin is Kangir River, which drains the total of Eyvanegharb plain.
The main purpose of this paper is the relative evaluation of status of the basin active tectonics through using and calculating geomorphic indices such as Valley floor – valley height ratio (Vf), Asymmetric factor (Af), Stream length gradient index (Sl), Drainage basin shape ratio (Bs), Percentage dissected mountain fronts (Fd), Percentage undissected escarpments (Eu), Mountain front sinuosity (Smf), and Mountain front facet (Fmf). Thus, topographic maps and geology, satellite imagery and geographical information system software in Arc GIS 10 and several field visits from landforms, has been used.
The results indicate that the Kangir watershed has a relatively active tectonic status; Based on indicators of Vf, Af, Sl, Fd, Eu, Smf and Fmf , this basin is placed at class one.
The amount of qualitative calculated indices is matched with the existing Geomorphologic evidences available in the area such as the V-shaped and deep valleys, escarpments fault, triangular surfaces, young anticline, low cut mountains front, tilt the main drainage and lack of foothills.
