ارزيابي اكوجغرافيايي پراكنش گونه‌هاي اسپرس در ارتباط با خاك و اقليم در استان كرمانشاه

Eco-geographical Evaluation of Onobrychis Species Distribution Related by Soil and Climate in Kermanshah Province

ايران يكي از بزرگ‌‌ترين مراكز تنوع جنس اسپرس (Onobrychis Mill.) محسوب مي‌شود. در اين تحقيق در فاصله سال‌هاي 1388 تا 1390 گونه‌هاي اسپرس از مناطق مختلف استان كرمانشاه جمع‌آوري، شناسايي و مورد ارزيابي قرار گرفتند و رابطه پراكنش جغرافيايي اين گونه‌ها با فاكتورهاي اكولوژيكي توسط نرم‌افزار Arc GIS بررسي و تجزيه و تحليل گرديد. نتايج اين بررسي نشان داد كه بيشتر گونه‌هاي اسپرس در نيمه جنوبي استان و اقليم‌هاي متفاوت نيمه خشك تا نيمه مرطوب انتشار دارند. البته دامنه گسترش برخي از گونه‌ها تا مناطق مركزي نيز توسعه يافته است. عمدتاً دامنه تغييرات ارتفاعي انتشار گونه‌ها از 500 تا 2050 متر از سطح دريا بوده و اين نشانگر علاقمندي اين گونه‌ها به مناطق مرتفع مي‌باشد. همچنين گونه‌هاي اسپرس به خوبي در نواحي با ميانگين بارندگي سالانه كمتر از 400 ميلي‌متر و ميانگين دماي سالانه 5/7 تا 5/12 درجه سانتي‌گراد پراكنش دارند كه اين امر سازگاري خوب اين گياهان به مناطق خشك و سرد را بيان مي‌كند. اين بررسي نشان داد كه گونه O. scrobiculata بيشترين دامنه انتشار را در منطقه مورد مطالعه دارد كه حاكي از سازگاري آن با عوامل مختلف محيطي مي‌باشد. علاوه بر آن برخي از گونه‌ها تنها در شرايط زيستگاهي خاص و محدودي ديده شده‌اند كه متاسفانه با فرسايش اين مناطق، احتمال انقراض آن‌ها وجود دارد و لزوم توجه به اين مناطق به منظور حفظ اين ذخاير ژنتيكي ارزشمند تاكيد مي‌شود.

Iran is one of the most important centers of diversity for Onobrychis Mill. genus. Onobrychis species collected from different habitates of Kermanshah province during 2010-2012 were evaluated and the relationship among their eco-geographical distribution, geographical and ecological characteristics was analyzed using ArcGIS. The results showed that most of the species of Onobrychis grow in the southern part of Kermanshah province. Also, they are found in the cold semi-arid and semi-humid climates. Additionally, some species have been extended to the central areas. The highest and lowest altitudes of the Onobrychis habitats studied were 500 - 2050 m which indicates that they are of highlands genera. The studied species are adapted in regions with an annual mean temperature of 7.5-12.5 ?C and a precipitation of under 400 mm, which refers to the adaptation of this species to the cold and dry areas. This study showed that Onobrychis scrobiculata has the highest distribution in the province which refers to its wide adaptation to variuos environmental conditions. Also, the distribution of some species were observed only in certain habitat conditions that due to existance of erosion factors in these areas, will probably leads to their extinction. Therefore, in order to conserve these valuable genetic resources, a strong emphasis should be placed on the habitat of Onobrychis.