ارزيابي عملكرد، سرعت و دوره موثر پر شدن دانه چهار رقم جو (Hordeum vulgaris L.) در تاريخ‌هاي مختلف كاشت

Evaluation of Yield, Rate and Effective Grain Filling Period of Four Barley (Hordeum vulgaris L.) Cultivars in Different Planting Dates

به منظور ارزيابي عملكرد دانه، سرعت و دوره موثر پر شدن دانه چهار رقم جو (Hordeum vulgaris L.) در تاريخ‌هاي مختلف كاشت، آزمايشي در سال زراعي 1389-1388 در مزرعه پژوهشي دانشگاه آزاد اسلامي واحد اردبيل به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا گرديد. عوامل مورد بررسي شامل چهار رقم جو به نام‌هاي ليسيوي، سهند، بهمن و ماكويي و سه تاريخ كاشت شامل اول مهرماه، 15 مهر ماه و 30 مهر ماه بودند. نتايج نشان داد كه تاريخ‌هاي مختلف كاشت، اثر معني‌داري بر عملكرد، سرعت و دوره موثر پر شدن دانه ارقام جو داشت. در اين بررسي با استفاده از يك مدل خطي پارامترهاي مربوط به پر شدن دانه ارزيابي گرديد. حداكثر وزن دانه (056/0 ميلي‌گرم) و دوره موثر پر شدن دانه (5/25 روز) در تاريخ كاشت اول مهر ماه به دست آمد. مقايسه ميانگين‌ها نشان داد كه حداكثر وزن دانه (049/0 ميلي‌گرم) و دوره موثر پر شدن دانه (5/25 روز) به ترتيب به رقم ليسيوي در تاريخ كاشت اول مهر ماه و حداقل آنها (028/0 ميلي‌گرم و 7/21 روز) به رقم سهند در 30 مهر ماه تعلق داشت. عملكرد دانه به طور معني‌داري بوسيله ارقام جو، تاريخ‌هاي مختلف كاشت و اثر متقابل رقم × تاريخ كاشت متاثر گرديد. مقايسه ميانگين‌ها نشان داد كه حداكثر عملكرد دانه به ميزان 223/2 تن در هكتار در اول مهر ماه در رقم ليسيوي و كمترين آن به ميزان 490/1 تن در هكتار نيز در 30 مهر ماه در رقم سهند برآورد گرديد. بنابراين مي‌توان پيشنهاد نمود كه به منظور افزايش عملكرد و دوره پر شدن دانه، رقم ليسيوي در اول مهر ماه در شرايط اقليمي اردبيل به كار برده شود.

In other to evaluate grain yield, rate and effective grain filling period of four barley (Hordeum vulgaris L.) cultivars in different planting dates, a factorial experiment based on a randomized complete block design was conducted in the Islamic Azad University of Ardabil Research Station in 2009. The treatments applied were: three levels of different planting dates (September, 23; October, 16 and October, 22) with four barley cultivars (Lesivei, Sahandi, Makouee and Bahman). The results showed that planting dates had significant effects on yield, rate and effective grain filling period of barley (Hordeum vulgaris L.) cultivars. A linear model was used to investigate the grain filling parameters indicating the significance of maximum kernel weight (0.056 mg) and effective grain filling period (25.5 days) which was obtained in 23 September. The results of meansʹ comparisons showed that maximum of kernel weight (0.049 mg) and effective grain filling period (25.5 days) were obtained in Lesivei cultivar × September, 23; and minimum of it (0.028 mg and 21.7 days) was seen in Sahand cultivar× October, 22, respectively. Grain yield was significantly affected by cultivar treatment, different planting date and interaction of cultivars × planting date. It was also found that maximum grain yield (2.022 T/ha) was obtained at September, 23 with Lesivei cultivar and a minimum of 1.490 T/ha was obtained for Sahand cultivar at October, 22 planting date. Thus, it can be suggested that in order to increase grain yield and grain filling period, Lesivei cultivar should be planted around September 23 under Ardabil regionsʹ conditions.