كشت پاييزه چغندرقند در مناطق گرم استان اصفهان و ايذه خوزستان

Sugar Beet Autumn Planting in Warm Areas of Esfahan Province and Izeh Khozestan

زراعت پاييزه چغندرقند در اقليم‌هاي خشكي مانند كشور ايران در مقايسه با كشت بهاره ميزان آب كمتري مصرف نموده و مي‌تواند گزينه مناسب‌تري براي بهره‌گيري از بارندگي‌هاي پاييزه و زمستانه و مقابله با بحران كمبود آب باشد. در دو منطقه آران و بيدگل استان اصفهان و ايذه استان خوزستان از مناطق مجاور دو كارخانه قند چهارمحال بختياري و اصفهان كه داراي استعداد بالقوه توليد چغندرقند پاييزه مي‌باشند مطالعه‌اي براي ارزيابي پتانسيل توليد چغندرقند در اين مناطق در سال زراعي 1386-1385 در دو آزمايش جداگانه اجرا شد. در آزمايش ايذه اثرات دو تاريخ كاشت و دو تاريخ برداشت در كشت پاييزه بر عملكرد كمي و كيفي دو رقم ايراني و خارجي مورد بررسي قرار گرفت. در منطقه ايذه نسبت به منطقه آران و بيدگل درصد ساقه‌روي كمتري بود كه علت آن سرماي كمتر زمستان اين منطقه بود. در منطقه ايذه درصد ساقه‌روي رقم ايراني در تاريخ كاشت اول و برداشت اول يك درصد بود كه با تاخير در كشت وكاهش دوره رشد درصد ساقه‌روي افزايش و به پنج درصد رسيد. در منطقه آران و بيدگل رقم ايراني 38/15 درصد ساقه‌روي، در حالي كه در رقم خارجي هيچگونه ساقه‌روي نداشت. در منطقه آران و بيدگل عملكرد ريشه دو رقم تفاوت چشمگيري با يكديگر نداشت اما درصد قند ناخالص رقم ايراني احتمالاً به علت ساقه‌روي نسبت به رقم خارجي نزديك 5/2 واحد كاهش يافت، در نتيجه عملكرد قند و عملكرد قند قابل استحصال با كاهش بيشتر از يك واحد روبرو شد. به دليل ساقه‌روي رقم ايراني ضريب استحصال آن نيز در مقايسه با رقم خارجي كاهش شش درصدي نشان داد. در منطقه ايذه رقم ايراني مورد مطالعه در هر دو تاريخ كاشت نسبت به رقم خارجي عملكرد ريشه، قند ناخالص و عملكرد قند قابل استحصال بالاتري داشت كه معني‌دار نبود. با افزايش دوره رشد عملكرد ريشه، عملكرد قند و عملكرد قند قابل استحصال افزايش و با كاهش دوره رشد عملكرد ريشه به صورت معني‌داري كاهش يافت. اين موضوع تاكيد بر كشت در اوايل آبان ماه و برداشت حداقل در اواخر خرداد ماه در منطقه ايذه خوزستان مي‌كند. همچنين مشخص گرديد كه زمان برداشت در اين منطقه مي‌تواند بسيار حساس باشد و يك ماه برداشت زودتر مي‌تواند به صورت معني‌دار عملكرد ريشه‌، عملكرد قند و عملكرد قند قابل استحصال را كاهش دهد. نتايج نشان داد كه كشت پاييزه چغندرقند در منطقه آران و بيدگل و مناطق مشابه اقليمي در استان اصفهان و همچنين منطقه ايذه خوزستان در صورت استفاده از ارقام مقاوم به ساقه‌روي قابل توصيه مي‌باشد.

Autumn planting of sugar beet as compared to its spring cultivation demands less application of water in semi-arid region such as Iran. Therefore, cultivation of sugar beet in autumn is considered as a better choice to be benefited from autumn and winter precipitation and escaping from water deficit crises. In two areas of Aran-o-Bidgol, Esfahan (AE) and Izeh, Khuzestan (IK), two independent experiments were carried out in 2006-2007. In IK, the effect of two planting dates and two harvesting times on yield quality and quantity of one Iranian and one non-Iranian cultivars were studied. Due to a mild winter in IK, the bolting percentage of the plant was less than what recorded for AE. In IK, the bolting percentage of Iranian cultivar was 1% at the first planting and harvesting dates. By delaying the planting date and hence decreasing the growth period, bolting percentage reached to a level of 5%. Bolting percentage in the AE area was 15.38% for Iranian cultivar, while none bolting was observed in the Iranian cultivar in the AE area. The root yields (RY) of the two cultivars were not significantly different, but as compared to non Iranian cultivar, probably due to its bolting, sugar content (SC) of the Iranian cultivar decreased by 2.5 percent. Consequently, sugar yield (SY) and white sugar yield (WSY) both decreased more than one unit. Due to bolting of Iranian cultivar, its purity decreased 6% as compared to non Iranian cultivar. In IK area, Iranian cultivar showed higher and non significant RY, SY & WSY as compared to non Iranian cultivar, in both planting dates. The result indicated that higher RY, SY & WSY were obtained by planting in the middle of October and harvesting in the middle of June in the IK area. Harvesting date IK area was sensitive by early harvesting (one month sooner) lead to decreases of RY, SY & WS Y. It was concluded that there is possibility to plant sugar beet in warm area of AE and IK area.