اثر فاصله بين رديف، تراكم و الگوي كاشت بر عملكرد و اجزاي عملكرد ذرت دانه اي سينگل كراس704 در كشت دوگانه

The Effect of Row Spacing, Plant Population and Planting Pattern on Yield and Yield Components of Corn (SC 704) in Double Cropping

به منظور بررسي اثر فواصل بين رديف، تراكم و الگوي كاشت بر عملكرد و اجزاي عملكرد ذرت دانه اي (سينگل كراس 704) در كشت دوم بعد از برداشت برنج، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در مركز تحقيقات كشاورزي قراخيل قايم شهر در سال زراعي 1388 اجرا شد. تيمارها شامل سه فاصله كاشت بين رديف (85 ،75، 65 سانتي متر)، دو تراكم 70 و 80 هزار بوته در هكتار و دو الگوي كاشت (تك رديف و دو رديف زيگزاگي) بودند. نتايج حاصل از آزمايش نشان داد كه حداكثر عملكرد دانه (9230 كيلوگرم در هكتار) و شاخص برداشت (11/42 درصد) تحت فاصله 65 سانتي متر بين رديف ها حاصل شد. عملكرد دانه و اجزاي عملكرد از نظر آماري تحت تاثير تراكم كاشت قرار نگرفتند. ميزان عملكرد دانه در كشت دو رديف زيگزاگي نسبت به تك رديف حدود 66/23 درصد بيشتر بود. كليه اجزاي عملكرد در كشت دورديف زيگزاگي بيشتر از تك رديف بود. اثر متقابل فواصل بين رديف × تراكم كاشت تنها بر عملكرد بيولوژيكي، شاخص برداشت و طول بلال در سطح احتمال 5 درصد معني دار شد. عملكرد بيولوژيكي و تعداد رديف در بلال از نظر آماري تحت اثر متقابل فواصل بين رديف × الگوي كاشت در سطح احتمال 5 درصد قرار گرفت. كمترين عملكرد دانه (6558 كيلو گرم در هكتار) تحت اثر متقابل سه عاملي فاصله 75 سانتي متر بين رديف با تراكم 80 هزار بوته و كشت تك رديف حاصل گرديد و حداكثر شاخص برداشت براي الگوي كاشت دو رديف زيگزاگي با تراكم 80 هزار بوته در هكتار و فاصله 65 سانتي متر بين رديف 86/46 درصد حاصل شد. عملكرد دانه با كليه اجزاي عملكرد همبستگي مثبت و بسيار بالايي در سينگل كراس 704 ذرت داشت كه به دليل بالا بودن شرايط زراعي در كشت تاخيري تابستانه (هفته اول شهريور) بود. به طور كلي كشت دوگانه ذرت بعد از برداشت برنج سبب پايداري توليد، استفاده موثر از آب و منابع، افزايش ميزان بهره وري و افزايش توليد مي شود.

To evaluate the effect of row spacing, plant population and planting pattern on yield and yield components of corn (single cross 704) in the double cropping after paddy rice, a factorial experiment in a randomized complete block design with four replications was conducted in Research Gharakheil Agricultural Research Center of Qaemshahr, Iran in 2009. Treatments consisted of three row distances (65, 75, 85 cm), plant populations of 70000 and 800000 plants per hectare and two planting patterns (single-row and zigzag double-row). Results showed that maximum grain yield (9230 kg/ha) and harvest index (42.11 %) between row distance were obtained from 65 cm. Seed yield and yield components were not significantly affected by plant density. Seed yield of zigzag two-row planting pattern was 23.26 percent higher than single row planting pattern. All of the yield components in a single row were less than of zigzag double row planting patterns. The row spacing × plant density interactions for biomass, HI and ear length were significant at 5% level of probabilities. Planting pattern × row spacing interaction for biomass and number of rows per ear showed significant differences at the 5% level of probabilities. The lowest seed yield (6558 kg/ha) was obtained from 75 cm row spacing× single row planting pattern × 80 thousand density interactions and highest harvest index (46.86 %) from 80000 plants per hectare × 65 cm row spacing × double row zigzag planting pattern interaction. Grain yield was positively and highly correlated with all yield components, which may be due to delayed planting date (the first week of September) and proper growing condition for corn. It could be concluded that double cropping of corn after rice, results in yield stability and efficient use of water resources, in this area.