اثر قارچ مايكوريزا بر عملكرد و اجزاي عملكرد ارقام سورگوم

The Effect of Vesicular Arbuscular Mycorrhizal (VAM) on Yield and Yield Components of Three Sorghum (Sorghum bicolor) Cultivars

اين آزمايش در سال 1386 در مزرعه تحقيقاتي ايستگاه تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي سيستان واقع در شهر زهك به اجرا در آمد. آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا گرديد. تيمارهاي آزمايشي شامل تلقيح بذور سورگوم با سويه هاي قارچ ميكوريزا در سه سطح شامل M1= بدون تلقيح با ميكوريزا (شاهد)، M2= تلقيح با سويه Glumus mossea و M3= تلقيح با سويه Glumus etanicatum، و ارقام سورگوم در سه سطحC1 = رقم محلي سيستان، C2= رقم اصلاح شده KGS 25 و C3= رقم اصلاح شده KGS 29 بودند. نتايج نشان داد بيشترين ميزان صفات اندازه گيري شده در ارقام تلقيح شده با سويه هاي ميكوريزا حاصل شد. به طـوري كه بالاترين مقـدار اين صفات براي ارتفـاع گياه (1/165 سانتي متر)، قطر ساقه (61/1 سانتي متر)، طول برگ پرچم (22/27 سانتي متر)، عرض برگ پرچم (67/3 سانتي متر) و عرض خوشه (00/5 سانتي متر) از سويه Glumus etanicatum حاصل شد، بيشترين مقدار طول خوشه (21/19 سانتي متر)، تعداد خوشه (51/2)، تعداد دانه در خوشه (11/10252)، وزن هزار دانه (56/17 گرم) و عملكرد دانه (32/1967 كيلوگرم در هكتار) از سويه Glumus mossea به دست آمد. در بين تيمارهاي ارقام مختلف سورگوم نيز بيشترين طول و عرض برگ از رقم محلي و بالاترين عملكرد گياه از رقم KGS 29 به دست آمد. براي ساير صفات اندازه گيري شده بين ارقام مختلف تفاوت معني داري مشاهده نشد. با توجه به نتايج آزمايش به منظور حصول بالاترين عملكرد سورگوم استفاده از سويه Glumus mossea در رقم KGS 29 مي تواند در اين منظقه از نظر زراعي مطلوب باشد.

To evaluate the influence of vesicular arbuscular mycorrhizal (VAM) on yield and yield components of three sorghum cultivars, a factorial experiment based randomized complete block design with four replications was carried out in 2007, at the Agricultural Research Center of Zahak, Iran. The treatments were different mycorrhiza species in three levels: without mycorrhiza (M1), Glomus etanicatum (M2) and G. mosseae (M3) and three cultivars of sorghum: local cultivars (C1), KGS25 (C2) and KGS29 (C3). The results showed that all of the traits measured were increased by inoculation of cultivars with mycorrhiza. The highest plant height (165.1 cm), stem diameter (1.61 cm), flag leaf length (27.22 cm), flag leaf width (3.67 cm) and ear width (5.00 cm) was obtained by inoculation of seed with Glumus etanicatum, and highest ear length (19.21 cm), ear number (2.51), seed number per ear (10252.11), 1000-seed weight (17.56 g) and grain yield (1967.32 kg/ha) by using Glumus mossea. The highest leaf width and length belonged to local cultivar, and the highest seed yield to KGS 29 cultivar. However, differences of other traits among sorghum cultivars were not significant. Based on the experimental results it can be concluded that highest grain yield may be obtained by inoculating seeds of KGS 29 with Glumus mossea.