اثر تنش كم آبي بر عملكرد و اجزاي عملكرد ذرت دانه اي با استفاده از تجزيه عليت

Effect of Water Deficit Stress on Yield and Yield Components in Corn Using Path Analysis

به منظور بررسي اثر تنش خشكي بر عملكرد ذرت و صفات وابسته به آن، آزمايشي در قالب طرح كرت هاي خرد شده با طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي اجرا شد. كرت هاي اصلي شامل چهار رژيم آبياري (بدون تنش، تنش در مرحله 6 تا 7 برگي، تنش در مرحله گلدهي و تنش در مرحله پر شدن دانه) و كرت هاي فرعي شامل چهار رقم هيبريد ذرت (سينگل كراس 704، 604، 500 و دابل كراس 370) بودند. نتايج همبستگي ساده نشان داد كه اكثر صفات مورد بررسي همبستگي مثبت و معني داري با عملكرد داشتند. رگرسيون گام به گام و تجزيه عليت در متوسط شرايط تنش نشان داد كه صفت وزن بلال داراي بالاترين اثر مستقيم بر عملكرد دانه و داراي اثرات غيرمستقيم و مثبت از طريق صفات قطر بلال، ارتفاع گياه، ميانگين قطر ساقه و وزن چوب بلال بر عملكرد دانه است. با اعمال تنش در مرحله 6 تا 7 برگي، وزن بلال داراي بالاترين اثر مستقيم و مثبت بر عملكرد دانه و داراي اثرات غيرمستقيم از طريق صفات ارتفاع گياه، طول گل آذين نر و طول بلال بر عملكرد دانه بود. همچنين، در شرايط تنش در مرحله پرشدن دانه، صفت وزن 300 دانه داراي بيشترين اثر مستقيم و مثبت بر عملكرد دانه و داراي اثرات غيرمستقيم و مثبت از طريق تعداد دانه و عمق دانه بر عملكرد دانه بود.

This experiment was conducted to study the effects of water deficit stress on yield and yield components of four corn hybrids. The experiment was laid out in split plot using randomized complete block design with three replications. This experiment was carried out at east Azarbayjan Agriculture and Natural Resources Research Center in 2008. Treatments consisted of four irrigation levels (without stress, water stress at 6-7 leaves stage, stress at anthesis stage and stress at kernel filling stage) as main plots, and four corn hybrids (single crosses 704, 604, 500 and double cross 370) as sub-plots. Results of data analysis revealed that in general, most of the traits under stress conditions had negative and significant correlation whit grain yield. Results of stepwise regression and path analysis showed that under average conditions, selection for higher ear weight may improve yielding ability of selected genotypes. Under average conditions ear weight had greatest positive direct effect on grain yield, and positive indirect effects through ear diameter, plant high, mean stem diameter and cob weight on grain yield. Water deficit stress at 6-7 leaves stage, ear weight had greatest positive direct effect on grain yield and indirect effects through plant height, length of tassel and ear length on grain yield. Water deficit at kernel filling stage 300-kernel weight had greatest positive direct effect on grain yield, and positive in direct effects through number of grain and kernel depth on grain yield.