اقناع و تغيير نگرش، جايگاه آن در سيره ارتباطي امامان معصوم(ع)؛ مروري بر مناظرات مكتوب حضرت امام رضا(ع)

The Status of Persuasion and Attitude Change in The Infallible Imamsʹʹ Communicative Behavior with an Emphasis on Imam Rezaʹʹs Debates.

در فرايندهاي ارتباطي هدف اصلي را اغلب اقناع مخاطب بيان كرده و كليد اقناع را تغيير نگرش دانسته‌اند. يكي از اساسي‌ترين ابزارهاي ارتباطي در ارتباطات انساني گفتگوست؛ ازاين‌رو، كلام ابزاري در مباحث اقناعي است. هدف اين مقاله تبيين نظريات مطرح در حوزه ارتباطات انساني با موضوع اقناع، بر اساس شيوه مناظره‌اي امام رضا(ع) است. ديدگاه استبدادي و متعصّبانه به انسان، ارتباطي منفعت‌طلبانه و اقناعي در جهت تحميق و مسخ انسان را دنبال مي‌كند؛ حال‌آنكه توجه به مصالح انساني و داشتن دغدغه رشد و تعالي بشر، اين ارتباط را به ابزاري براي هدايت فرد به‌سوي مصالح انساني مبدل مي‌سازد. ارتباطي كه با هدف رفع جهل، شناخت، اطلاع‌يابي از عقايد و تفاسير ديگران نسبت به موضوعات يكسان آغاز مي‌گردد و الزاماً هدف اقناع و تغيير نگرش ندارد. براين‌اساس، تبيين و توضيح مفاهيم و اصطلاحات مطرح در حوزه ارتباطات اقناعي، موضوعيّت مي‌يابد. مقاله حاضر پژوهشي بنيادي و ميان‌رشته‌اي است كه با هدف بررسي اقناع و تغيير نگرش در ارتباطات انساني، با توجه به سيره ارتباطي امامان معصوم(ع) و با رويكردي برون‌ديني انجام شده است.

The basic objective of communication process has often been considered to be the audienceʹs persuasion, and the key to this is attitude change. One basic communication tool among humans is dialog, hence discourse is a means of persuasion. The purpose here is defining current theories in the field of human communication as they concern the issue of persuasion based on Imam Rezaʹs (pbuh) debate method. An authoritarian and biased view about humans seeks an advantageous and persuasive form of communication only to deceive and subdue oneʹs audience. Conversely, observing humanʹs essential interests and feeling concerned about his progression and exaltation transform this kind of communication into a means of leading to those interests. In other words, this kind of communication may not necessarily aim to persuade or change attitudes, but to obliterate ignorance and understand other peopleʹs opinions and interpretations of shared issues. On this basis, a definition of concepts related to a persuasive form of communication comes to our notice. This article is the result of a fundamental and interdisciplinary research that intends to examine the issue of persuasion and attitude change in human communication with a special regard to the Infallible Imamʹs communicative behavior and by adopting an extra-religious approach.