تحليل روان‌كاوانه داستان «سيذارتا» اثر هرمان هسه

Psychological analysis of Hermann Hesseʹs"Siddhartha"story

نقد روان‌شناختي از شاخه‌هاي پوياي نقد ادبي معاصر است كه خود زيرشاخه‌هاي متعددي دارد. يكي از آن‌ها نقد از ديدگاه كارل گوستاو يونگ است. آثار هرمان هسه را مي‌توان از ديدگاه روان‌كاوانه يونگ به‌خوبي نقد و تحليل كرد، زيرا انديشه‌ها و افكار او در موارد زيادي به يونگ شبيه است. آن‌ها با هم ارتباط مستقيم داشتند. هردو به سمبل‌ها و نمادها علاقه‌مند بوده آن‌ها را تفسير و تحليل مي‌كردند. هسه نيز مانند يونگ درون‌گرا بود و به حقايق رواني فرد توجه داشت و در آثارش جنبه‌هاي اجتماعي كم‌رنگ است. هسه و يونگ علاقه‌مند به عرفان شرق از جمله عرفان هندي‌اند. هند حلقه زنجيري بود كه يونگ و هسه را به هم پيوند داد. هندي‌ها در جهان سمبل‌ها زندگي مي‌كنند، بر سمبل‌ها تاثير مي‌گذارند و از آن‌ها تاثير مي‌گيرند، اگرچه علاقه‌اي به تفسير آن‌ها ندارند. سمبل‌ها از موضوعات مورد علاقه يونگ و هسه‌اند و فراواني آن‌ها در آثار هسه زمينه مناسبي براي نقد و تحليل از ديدگاه يونگ فراهم مي‌كند. تفحص در سمبل‌ها كه به آن‌ها نماد و رمز نيز گفته مي‌شود و نقد كهن‌الگويي آثار ادبي، به‌ويژه آن دسته از آثاري كه از اعماق روح و روان انسان برخاسته و درون گرايانه‌اند، شيوه‌اي مناسب براي درك معاني پنهان و نهفته در لايه‌هاي روساختي و بيروني است. اين تحليل‌ها مشتركات و حقايق موجود در روان بشر را نيز نمايان مي‌كند. در اين مقاله سعي مي‌شود با ديدگاهي روان‌كاوانه به نقد كهن‌الگويي داستان «سيذارتا»ي هرمان هسه پرداخته شود. الگوهاي كهني مانند رويا، سفر، قهرمان، آب، رودخانه و گذار از آن، آنيما، درخت و پير خرد از نمادهاي مهمي ‌است كه به‌گونه‌اي هماهنگ در اين داستان گرد آمده و بيانگر تلاش انسان در فرآيند خوديابي و تفرد‌ هستند. در اين مقاله به بررسي اين نمادها پرداخته مي‌شود.

One of the dynamic branches of contemporary literary criticism is psychological criticism which, in turn, has several subdivisions. One such subdivision is based on Carl Gustav Jungʹs viewpoint. Hermann Hesseʹs works can be well criticized and analyzed through Jungʹs psychological point of view because his ideas and thoughts are in many ways similar to those of Jung. They were in close contact and communicated with each other. Both of them were interested in symbols and icons, as well as commenting and analyzing them. Hesse was as introvert as Jung was; he paid attention to psychological facts and social aspects are meager in his works. Hesse and Jung liked East mysticism including Indian Gnosticism. India was a link which joined Jung and Hesse. Indians live in the world of symbols; influencing on symbols, being influenced by them, although they didnʹt like to comment on them. Symbols are favorite subjects for Jung and Hesse and their dominance in Hesseʹs works provide an appropriate field for a critical analysis from Jungʹs point of view. An investigation of symbols and archetypical criticism of literary works, especially those works arising from the soul, is a suitable method for exploring the hidden meaning in exterior and surface-structural layers. These analyses may reveal common facts in human soul as well. In this article, the researchers attempt to criticize the Hermann Hesseʹs "Siddhartha"story based on archetypical approach.Archetypes such as dream, journey, hero, water, river and passing it ,anima, tree and old wiseman are within important symbols which are assembled harmoniously in this story. They represent human effort in his individual and self-realization process. These symbols will be examined in details here in this article.