ريزازديادي بادام كوهي (Amygdalus scoparia) از طريق كشت جوانه و جنين

Micropropagation of Amygdalus scoparia L. by bud and embryo culture

بادام كوهي (Amygdalus scoparia L.) يكي از گونه‌هاي مهم خانواده Rosaceae است. اين گونه بومي ايران و نسبت به آب و هواي گرم و خشك مقاوم بوده و مقاوم بودن آن در برابر كم آبي، باعث شده كه اين گياه در طرح‌هاي توسعه فضاي سبز و توليد فراورده‌هاي بومي بسيار مفيد باشد. بذر بادام‌كوهي تلخ است، اما بذر تنها يك پايه از اين گونه در كوه چاه‌‌گربه شهرستان نايين، شيرين گزارش شده است. اهميت ويژه اين پايه با بذر شيرين باعث شده است كه تكثير غيرجنسي آن از طريق ريزازديادي جهت حفظ منبع ژنتيكي موجود، مورد توجه قرار گيرد. در اين تحقيق، تكثير دو پايه شيرين و تلخ از گونه مزبور به روش ريزازديادي از طريق كشت جوانه و جنين انجام شد. تيمار ‌سترون‌سازي عبارت از شستشو و برس‌كشي جوانه‌ها با مايع ظرفشويي و محلول اتانل 70 درصد و بعد غوطه‌وري نمونه‌ها در محلول كلريد جيوه 1/0 درصد به مدت2 دقيقه و در فصل بهار براي هر دو ژنوتيپ بود. روش مناسب سترون‌سازي بذر عبارت از قرارگيري بذرها در زير آب جاري و بعد غوطه‌وري نمونه‌ها در محلول كلريد جيوه 1/0 درصد در زمان 1 دقيقه براي ژنوتيپ شيرين و 3 دقيقه براي ژنوتيپ تلخ بود. محيط كشت DKW با هورمونBA ، TDZ و IBA در غلظت‌هاي به‌ترتيب 5/0، 05/0 و 1/0 ميلي‌گرم در ليتر در مرحله شاخه‌زايي و تكثير به‌عنوان تركيب بهينه انتخاب شد. ريشه‌زايي شاخه‌ها در محيط MS بدون هورمون براي يك ماه و سپس در محيط تغيير يافته مزبور با IBA در غلظت 1 ميلي‌گرم در ليتر و در شرايط تاريكي انجام شد؛ به‌طوري‌كه گياهان حاصل در گلخانه سازگار شدند.

Amygdalus scoparia L. is an important species of Rosaceae. The species is endemic of Iran and resistant to heat and drought for which, the species has been used in civil green landscape designing projects and endemic byproducts. A. scoparia normally produces bitter seeds, whoever, only one Amygdalus tree with sweet seeds was found among bitter Amygdalus stands in Naein, a city in center part of the country. Due to the importance of the tree with sweet seeds, micropropagation of the single tree would be of interest, particularly for preservation of the genetic resources. Propagation of one tree of each sweet and bitter genotype through micropropagation by bud and embryo culture was performed. Sterilization treatment was done by cleaning and brushing of buds by detergent and 70% ethanol solution, followed by dipping the buds in 0.1% HgCl2 solution for 2 minutes during the spring season for both of genotypes. The suitable method for seed surface sterilizing was washing in tap water and then dipping in 0.1% HgCl2 solution during 1 minutes for the sweet and 3 minutes for the bitter genotype. The best medium for shoot proliferation was DKW along with BA (0.5 mg/l), IBA (0.1 mg/l) and TDZ (0.05 mg/l). Rooting of shoots was done in hormone free medium that followed by placing the shoots in modified MS medium supplemented with 1 mg/l of IBA in dark condition. The plantlets were acclimated in greenhouse.