بررسي تنوع ژنتيكي جمعيت‌هاي اسپرس زراعي (Onobrychis sativa) توسط پروتيين‌هاي ذخيره‌اي بذر و بررسي ارتباط آن با عوامل اكولوژيكي

Genetic diversity of Onobrychis sativa populations using seed storage proteins and its association with ecological factors

اسپرس (Onobrychis sativa)از لگوم‌هاي علوفه‌اي مهم در مراتع ايران است. بدليل زمان‌بر بودن فرايند اصلاح آن، استفاده از ارقام جديد اساساً محدود به واردات ارقام خارجي مي‌شود. در اين تحقيق الگوي پروتييني 110 ژنوتيپ از 11 جمعيت براي تعيين ميزان تنوع ژنتيكي مورد بررسي قرار گرفت. براساس نتايج SDS-PAGE، 46 باند قابل تكثير، پپتيد پروتييني، براي مطالعه تنوع ژنتيكي ثبت گرديد. نسبت تعداد باندهاي پلي‌مورف نسبت به تعداد كل باندها از 182/0 تا 284/0 با ميانگين 233/0 متغير بود. SDS-PAGE پروتيين‌هاي بذر تنوع درون و ميان جمعيتي بالايي را نشان دادند كه تمايز مشخصي بر اساس منشا و رويشگاه نشان ندادند. همبستگي بين ماتريس فاصله‌هاي ژنتيكي و جغرافيايي به وسيله آزمون مانتل ثابت نشد و ضريب همبستگي بين آنها از نظر آماري معني‌دار نگرديد. اين مسيله نيز نشان‌دهنده عدم وجود شيب محيطي در گوناگوني پروتيين‌هاي ذخيره‌اي بذر است. بنابراين در برنامه‌هاي اصلاحي اسپرس بايد تنوع ژنتيكي ارقام اسپرس با استفاده از والدين مختلف افزايش يابد. افزايش اساس ژنتيكي براي اصلاح اسپرس مي‌تواند بوسيله كاربرد سيستماتيكي ژرم‌پلاسم كه الگوي پروتييني متفاوتي داشته و ويژگي‌هاي كمي بهتري دارند حاصل شود.

Onobrychis sativa is a very important legume used as forage in Iran. However, improvement of O. sativa is slow and time consuming, being made essentially by introduction of the foreign genetic material. This study evaluated seed protein profiles of 110 genotypes of O. sativa from 11 populations, to determine the extent of genetic diversity. On the basis of SDS-PAGE, 46 reproducible bands were used for analysis and genetic diversity was estimated based on the number of different protein peptides. The rate of polymorphic bands over the total bands detected ranged from 0.182 to 0.284 with an average of 0.233. SDS-PAGE of seed proteins showed high inter- and intra-population diversity and no clear differentiation on the basis of origin or source. The correlation between genetic and geographical distance matrices was not significance, indicating lack of cline trends in variation of seed storage proteins. It is suggested that the genetic base of cultivated O. sativa should be broadened by involving diverse parents in the breeding program. Expansion of the genetic base for O. sativa breeding might be accomplished by systematic use of germplasm that differs in protein profiles and has better quantitative traits.