اثر اصلاحي كلسيم و پتاسيم بر محتواي پرولين، كلروفيل، پروتيين و رشد گياه دارويي زنيان (Carum copticum L.) تحت تنش شوري

Ameliorating effect of calcium and potassium on proline content, chlorophyll, protein content and growth of Ammi (Carum copticum L.) under salinity stress

به‌منظور تعيين اثر اصلاحي كلسيم و پتاسيم در شرايط تنش شوري بر محتواي پرولين، كلروفيل، پروتيين و رشد گياه زنيان (Carum copticum L.)، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در گلخانه تحقيقاتي دانشگاه ولي‌عصر رفسنجان در سال 1388 اجرا شد. فاكتور اول شامل شوري با سه سطح (صفر، 50 و 100 ميلي‌مولار) و فاكتور دوم شامل محلول غذايي در پنج سطح N1 (محلول غذايي هوگلند)، N2 (محلول غذايي هوگلند + CaCl2 با غلظت 40 ميلي‌مولار در محلول غذايي)، N3 (محلول غذايي هوگلند +CaCl2 به‌صورت اسپري با غلظت 20 ميلي‌مولار بر روي شاخساره‌ها)، N4 (محلول غذايي هوگلند + KNO3 با غلظت40 ميلي‌مولار به‌صورت محلول همراه با آب آبياري) و N5 (محلول غذايي هوگلند + KNO3 به‌صورت اسپري با غلظت20 ميلي‌مولار بر روي شاخساره‌ها) بود. نتايج نشان داد كه نوع محلول غذايي تاثيري بر محتواي پرولين نداشت و بيشترين ميزان پرولين در سطوح شوري S2 و S3 مشاهده گرديد. افزايش شوري باعث كاهش معني‎داري در ميزان كلروفيل a، b و كل گرديد. بيشترين ميزان پروتيين در سطح تيمار شاهد و كمترين ميزان آن در تيمار شوري 100 ميلي‌مولار مشاهده شد. همچنين بيشترين ميزان پروتيين در محلول غذايي N3 و كمترين ميزان آن در محلول غذايي N5 مشاهده شد. نوع محلول غذايي بر سطح برگ اثر معني‎داري داشت، به‌طوري كه بيشترين سطح برگ در محلول غذايي مربوط به N5 مشاهده شد. در مجموع نتايج اين پژوهش نشان داد كه گياه زنيان شوري تا 50 ميلي‌مولار را به‌خوبي تحمل مي‌كند و محلول‌پاشي پتاسيم و كلسيم براي كاهش خسارت شوري بر خصوصيات رشدي گياه زنيان، بهتر از كاربرد آنها در محلول غذايي مي‌باشد.

In order to investigate the effects of supplementary calcium chloride and potassium nitrate on proline, protein content, chlorophyll and growth of Ammi (Carum copticum L.) under different salinity levels and nutrient solutions (NS), a RCBD design with factorial arrangement was conducted at the Agriculture Research Field, Vali-e-Asr University of Rafsanjan, during September 2009. The treatments were three levels of salinity (0, 50 and 100 mMol) and five different nutrition solutions including: Control: Hoagland solution only (N1); Hoagland solution plus 20 mM CaCl2 in nutrition solution (N2); Hoagland solution plus 20 mM CaCl2 as spray (N3); Hoagland solution plus 20 mM KNO3 in nutrition solution (N4) and Hoagland solution plus 20 mM KNO3 as spray (N5). Results showed that proline content was significantly affected by salinity and the type of nutrient solution and their interactions. Increasing salinity, especially at 100 Mmol NaCl, significantly reduced chlorophyll a,b and total chlorophyll. Chlorophyll a, b and total chlorophyll content were not significantly affected by the type of nutrition solution. The highest and lowest protein content were observed by control and 100 Mm NaCl treatments respectively. The type of nutrient solution also influenced protein content. The highest and lowest protein contents were related to N3 and N5, respectively. Total dry weight and stem dry weight were significantly reduced by salinity while root dry weight was not affected by salinity. The highest leaf area was achieved on control and nutrition solution N5. Generally, it is concluded that Ammi could tolerate salinity up to 50 mMol NaCl and leaf spraying of Ca and K would be better to ameliorate salinity rather than using in nutrition solution.