اثر تنش كمبود آب بر خصوصيات ريخت شناسي و عملكرد دانه آفتابگردان رقم آرماويريسكي

The Effects of Water Deficit Stress on Some Morphological Characteristics and Grain Yield of Armavirsky Cultivar Sunflower (Helianthus annuus L.)

به منظور بررسي اثر تنش كمبود آب بر خصوصيات مورفولوژيكي و عملكرد دانه رقم آرماويرسكي آفتابگردان، آزمايشي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار، در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه آزاد اسلامي واحد تبريز اجرا شد. تيمارهاي آزمايش شامل تنش كمبود آب در پنج سطح (50D1=، 100D2=، 150D3=، 200D4= و 250D5= ميلي‌متر تبخير از تشتك تبخير كلاس A) بودند. نتايج تجزيه هاي آماري نشان داد كه عملكرد دانه در تيمارهاي آبياري به ترتيب از D1 تا D5 معادل 5486، 4480، 3080، 2460 و 2260 كيلوگرم در هكتار برآورد شدند. افزايش شدت تنش كمبود آب باعث كاهش معني دار عملكرد دانه، درصد روغن، وزن صد دانه، تعداد دانه در طبق، وزن خشك بوته، قطر ساقه و طبق، شاخص سطح برگ، محتواي نسبي آب برگ، محتواي كلروفيل برگ و افزايش تعداد روزنه در واحد سطح اپيدرم پشتي برگ و مقاومت روزنه اي شد. در عين حال، اختلاف بين D1 و D2 فقط در وزن 100 دانه، درصد پوكي و تعداد دانه در طبق معني دار بود. با توجه به ماهيت اين صفات كه پس از گلدهي و تلقيح افزايش يابند مي توان پيشنهاد كرد كه آبياري هاي اوليه در رقم آرماويرسكي تا مرحله گلدهي بر اساس تبخير 100 ميلي متري و آبياري هاي بعدي بر اساس 50 ميلي متر تبخير انجام گيرند تا از كاهش معني دار صفات فوق الذكر جلوگيري و عملكرد دانه نيز افزايش يابد.

To investigate the effects of water deficit on some morphological characteristics and grain yield of Armavirsky sunflower cultivar, an experiment in a randomized complete block design was conducted in Research Station of Islamic Azad University, Tabriz branch with three replications. Five levels of drought stress consisted: (D1=50, D2=100, D3=150, D4=200 and D5=250 mm evaporation from class A evaporation pan). Results showed that grain yields were 5486, 4480, 3080, 2460 and 2260 kg per hectare for D1 to D5 respectively. Increasing water deficit levels decreased grain yield, oil percentage, no. of grain per head, 100 seed weight, dry weight, stem diameter, head diameter, leaf area index, relative water content, chlorophyll content. While increased adaixial stomata number, percentage of empty seed and stomatal resistance. However, the differences between D1 and D2 were only significant for 100 grain weight, empty seed percentage, and no. of grain per head; It seems that these traits begin to increase after flowering; thus, if can be suggested that early irrigations of Armavirsky up to flowering may be carried out by D2 and then after by D1 levels to optimize seed yield and prevent significant decrease in other attributes.