اثر تراكم بوته بر عملكرد و اجزاي عملكرد دانه ارقام كلزا(Brassica napus) در منطقه قزوين

Effect of Plant Density on Yield and Yield Seed Components of Rapeseed (Brassica napus) Cultivars

به منظور بررسي واكنش عملكرد و اجزاي عملكـرد دانه سه رقـم بهاره كــلزا به تراكم هاي مختلف بوته، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي90-89 در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان قزوين اجرا گرديد. در كرت هاي آزمايشي چهار پشته به طول شش متر و فاصله دو پشته از يكديگر 60 سانتي متر در نظر گرفته شد. كشت در تاريخ دوم اسفند ماه به صورت خشكه كاري و دستي انجام گرفت. عمليات زراعي از قبيل مصرف كود، سموم علف كش، آفت كش و آبياري در مزرعه به صورت متداول انجام گرديد. ارقام بهاره كلزا در سه سطح شامل: Hayola401، RGS003 و Sarigol و تراكم بوته در سه سطح شامل: 60، 80 و 100 بوته در متر مربع بودند. در انتهاي دوره رشد، صفات تعداد خورجين در بوته، تعداد دانه در خورجين، وزن هزار دانه، عملكـرد دانه و درصد روغن اندازه گيري شدند. نتايج حاصل از آزمايش نشان دادند كه تيمار تراكم بوته و رقم اثر معني داري بر تعداد خورجين در بوته، تعداد دانه در خورجين، وزن هزار دانه و عملكرد دانه داشتند. اثر متقابل تراكم بوته و رقم بر تعداد خورجين در بوته، تعداد دانه در خورجين و عملكرد دانه معني دار گرديد. رقم Hayola401 بيشترين تعداد خورجين در بوته، تعداد دانه در خورجين، وزن هزار دانه و عملكرد دانه را به خود اختصاص داد. در سه رقم مورد آزمايش، بيشترين مقدار عملكرد دانه در تراكم 80 بوته در متر مربع به دست آمد كه با افزايش تراكم از 80 به 100 بوته در متر مربع از تعداد خورجين در بوته، تعداد دانه در خورجين، وزن هزار دانه و عملكرد دانه كاسته شد. اين آزمايش نشان داد كه بيشترين عملكرد دانه كلزا با ميانگين 5/1918 كيلوگرم در هكتار از رقم Hayola401 در تراكم 80 بوته در متر مربع حاصل گرديد.

To study the effects of different plant density on seed yield and yield components of three spring rapeseed cultivars a factorial experiment based on a Randomized Complete Block Design with three replications and 9 treatments was carried out during 2011 in Qazvin, Iran. Each plot consisted of 4 rows, 6 m long with 60 cm between rows. Seed were sown by hand (without pre planting irrigation) on February 2. Application of fertilizers, herbicides, pesticides and irrigation regime in this experiment were processed as they are usually done in the region. Three rapeseed cultivars Hayola401، RGS003 and Sarigol with three plant density levels (60, 80 and 100 plant/m2) were studied. At the end of growing period, traits like silique number per plant, seed number per silique and 1000 seed weight, seed yield and seed oil percent were measured. The results showed that plant density and cultivars affected silique number per plant, seed number per silique, 1000 seed weight and seed yield significantly. The effects of plant density by interaction on silique number per plant, seed number per silique and seed yield were also significant. Hayola401 produced the highest silique number per plant, seed number per silique, 1000 seed weight and seed yield. In these three cultivars under study the highest seed yield was obtained with the plant density of 80 plant/m2. Increasing plant density from 80 to 100 plants/m2 decreased silique number per plant, seed number per silique, 1000 seed weight and seed yield. This study showed that Hayola401 produced highest seed yield (1918/5 kg/ha) at plant density of 80 plant/m2