احكام و آثار فقهي- حقوقي عقد استصناع

Rules and Effects of Istisna’ in the Jurisprudence and Law

آخر سال 1389 با تصويب مجلس شوراي اسلامي و تاييد شوراي نگهبان، قرارداد استصناع به قوانين ايران اضافه شد، مهم‌ترين بحثي كه پس از شناخت ماهيت هر رابطه حقوقي از آن سخن به ميان مي‌آيد، احكام و آثار فقهي و حقوقي است كه وقوع آن قرارداد با خود به همراه خواهد داشت؛ چرا كه هر يك از طرفين لازم است بدانند براساس عقد واقع شده بين ايشان از چه حقوقي برخوردار شده و در مقابل بايد چه حقوقي را براي طرف مقابل قايل باشند. اهميت اين امر در عقد استصناع كه سابقه چنداني در حقوق ايران نداشته و از احكام و آثار آن به طور خاص سخني به ميان نيامده است، دوچندان خواهد بود. در اين تحقيق كه از نوع نظري و به روش كتابخانه‌اي صورت گرفته است برآنيم تا ابتدا به جهت سابقه تاريخي بحث به بيان و بررسي احكام و آثار عقد استصناع در فقه و حقوق اهل سنت پرداخته، سپس اين مسيله را براساس ديدگاهي كه استصناع را قراردادي مستقل از ساير عقود معين دانسته و در ذيل عقود غيرمعين قابل تعريف مي‌داند، از نقطه نظر حقوق ايران كه مبتني بر فقه اماميه است، تحليل نماييم. بديهي است كه با توجه به تفاوت ديدگاه اماميه و اهل سنت به ماهيت اين قرارداد و دليل اعتبار آن، از حيث احكام و آثار نيز شاهد اختلافاتي در اين زمينه باشيم

The most important discussion after recognition of nature of any legal relation is the rules and effects created with the contract, because each party must know what his/her/it rights due to the contract are and what the rights of the other party are. Importance of this issue will be doubled in Istisna’ contract where the contract does not have a remarkable record in Iran’s law and its rules and effects have not been discussed specifically in this law. In this research that is of theoretical kind and its methodology is based on library studies, first of all the rules and effects of Istisna’ contract in Sunni jurisprudence and law will be discussed and then will be analyzed from the viewpoint of Iran’s law – that is based on Imamiyyah jurisprudence – based on the idea that considers Istisna’ as an independent contract from determined contracts and categorizes it under undetermined contracts.