اثر آتش‌سوزي بر برخي فعاليت برخي آنزيم‌هاي يك خاك مرتعي

Effects of fire on activity of some rangeland soil enzymes

پديده آتش‌سوزي به‌شدت مي‌تواند پوشش گياهي و خاك را تحت تاثير قرار دهد و از چرخه‌هاي مختلف اكوسيستمي جلوگيري كند. ميزان فعاليت آنزيم‌ها شاخص حساسي براي بررسي كيفيت خاك هستند و تغيير در فعاليت آنها مي‌تواند توان اكوسيستم را متاثر نموده و جذب مواد غذايي توسط گياهان را تغيير دهد. اين پژوهش در دو سال در فصل‌هاي بهار و پاييز (دو و سه سال پس از آتش‌سوزي) در مرتع كردان انجام گرديد. از عمق 20-0 سانتي‌متري خاك نمونه‌برداري شد. سه آنزيم اسيد فسفاتاز، آلكالين فسفاتاز و دهيدروژناز با استفاده از واكنش با سوبسترا و با اسپكتروفتومتر سنجش شدند. نتايج نشان داد كه به‌طور كلي فعاليت آنزيم‌هاي خاك در هر دو سال انجام پژوهش در پاييز بيشتر بوده است. اگرچه اين تفاوت در خصوص آلكالين فسفاتاز چندان زياد نبوده است. اما دو سال پس از آتش‌سوزي فعاليت هر سه آنزيم در منطقه شاهد بيشتر از فعاليت آنها در منطقه آتش‌سوزي‌شده بود. علت اين كاهش فعاليت در سالهاي نخست پس از آتش‌سوزي مي‌تواند به‌دليل از كار افتادن سيستم آنزيمي و افزايش فسفات معدني در اثر آتش باشد. به‌طوري‌كه سه سال پس از آتش‌سوزي روند فعاليت آنزيم‌هاي خاك در منطقه آتش‌سوزي‌شده، نزديك شدن به منطقه شاهد و حتي مانند فعاليت آلكالين فسفاتاز و دهيدروژناز بيشتر از آن بوده است. اين دو آنزيم شاخص زيستي براي ميكروارگانيسم‌هاي خاك محسوب مي‌شوند، بنابراين مي‌توان انتظار داشت كه افزايش آنها نشان‌دهنده بالا رفتن ذي‌توده‌ي ميكروبي منطقه‌ي آتش‌سوزي‌شده ‌باشد.

Fire can severely affect vegetation and soil and prevent different cycles of ecosystems. Enzymes quantities are sensitive indices for soil quality, and the changes in their activity can affect the ability of ecosystem and alter nutrient uptake by plants. This investigation was carried out in Kordan rangeland in spring and autumn for two years. Soil was sampled from 0-20 cm depth. Three enzymes including acid phosphatase, alkaline phosphatase and dehydrogenase were assessed by reaction with substrate. Our results showed that the activities of all studied enzymes were significantly higher in soils in September at both areas. However, this difference was not high for alkaline phosphatase. Two years after fire, the activity of all studied enzymes was higher at control site. The reasons for this decrease may be due to the destruction of enzymatic system and increasing inorganic phosphate because of fire. Three years after fire, the activity of enzymes increased and for alkaline phosphatase and dehydrogenase was more than control site. These enzymes are considered as biological indices for soil microorganisms therefore, it can be expected that its increase indicates increasing microbial biomass in fire area.