بازانديشي مفهومي «پرورش تفكر» همچون بستر فرهنگي تحول نظام آموزشي بر بنياد نظريه انسان به منزله عامل

Conceptual Rethinking of Intellectual Development Serves as Cultural Foundation for Transforming the Education System

هدف پژوهش حاضر ترسيم خطوط كلي پرورش تفكر با نظر به مفهوم، چيستي، ويژگي‌ها و عناصر تفكر، نقش آن در زندگي انسان و چگونگي پرورش آن در برخي ديدگاه هاي مطرح و بر بنياد نظريه «انسان به منزله عامل» بوده است. در اين پژوهش چنين فرض شده است كه پرورش تفكر در فراگيران، عامل بنيادي تحول در نظام آموزشي كشورمان است و در اين راه نظريه انسان به منزله عامل، زمينه فرهنگي چنين تحولي را فراهم مي‌كند. براي دستيابي به هدف هاي پژوهش از روش تحليل تطبيقي و نيز قياس عملي بهره گرفته شده است. در اين راه برخي مباني نظري و بنيادي و از جمله مفهوم و ماهيت تفكر به ويژه در در دو نگرش كلي وجودشناسانه و غايت شناسانه بررسي شده است. سپس مولفه‌ها و عناصر تفكر در نظريه انسان به منزله عامل و نسبت آن با عمل تبيين شده است. سرانجام و بر بنياد يافته هاي پژوهش، براي پرورش تفكر در فراگيران اشاره‌ها و استلزام هايي چون نگاه كل گرايانه به فراگير، آزمون تبيين‌ها و استنباط‌ها بر بنياد شواهد و تجربه‌ها، طرح و رويارويي با مسيله از جنبه هاي چندگانه و گوناگون، پرورش خلاقيت فراگيران و فراهم كردن شرايط و موقعيت هايي براي تحليل، داوري و انجام عمل اخلاقي پيشنهاد شده است.

The present research is aimed at painting an overall picture of intellectual development in which the concept, nature, characteristics and elements of intellect as well as its role in human life take center stage. This study is also meant to focus on development of intellect based on some prominent viewpoints and on theory of “human agency”. This research assumes that intellectual development of learners is instrumental in transformation of the country’s education system and to that end, the theory of human agency prepares the cultural groundwork for such overhaul. To secure the goals of the research, comparative analysis and practical comparison have been used. Along the way some theoretical and fundamental principles including the meaning and nature of intellect, particularly as far as ontology and teleology are concerned, have been reviewed. Then the components and elements of intellect as defined by the theory of human agency and their correlation with pragmatism have been explained. Finally, based on the findings of the research, the following have been proposed for the development of intellect among learners: developing a holistic approach to learners, testing the explanations and understandings based on evidence and experience, multifaceted handling of issues from different angles, developing the creativity of learners, and setting the stage for the analysis, arbitration and ethical behavior.