نقد شالوده‌شكنانه دو داستان از بيژن نجدي (روز اسب‌ريزي و شب سهراب‌كشان)

A Deconstructive Analysis of Two Stories by Bizhan Najdi

نجدي، داستان‌نويس صاحب‌سبك معاصر، ازجهات بسيار نويسنده قابل‌تاملي است. در داستان‌هاي او به‌دليل رويكرد متفاوت به زندگي بشري و عناصر فرهنگ ايراني نكات قابل‌بحث بسياري مي‌توان يافت. اين مقاله سعي كرده است از ديدگاه نقد جديد شالوده‌شكني به بررسي دو داستان از نجدي بپردازد. اين دو داستان عبارت‌اند از: روز اسب‌ريزي و شب سهراب‌كشان. نقد شالوده‌شكنانه براساس نظريه دريدا شكل گرفت. ابتدا در فلسفه و بعد در نقدادبي به‌كار رفت. پايه نقد شالوده‌شكنانه بر يافتن تقابل‌هاي دوتايي و بحث برسر آن‌ها براي يافتن موارد تناقض و درنهايت رد پيش‌فرض‌هاي پذيرفته‌شده است. نتيجه اين جستجوها معمولاً ترديد در مباني فرهنگي و باورهاي پذيرفته‌شده‌اي است كه پيشاپيش بديهي دانسته مي‌شود. تقابل‌ها در داستان‌هاي نجدي معمولاً برپايه تضاد بين انسان و حيوان؛ انسان و طبيعت؛ و انسان و تمدن است. در داستان روز اسب‌ريزي تقابل بين انسان/حيوان و آزادي/اسارت در درون‌مايه اصلي تناقض‌هايي ايجاد كرده است كه از متن استخراج مي‌شود. در داستان شب سهراب‌كشان تضاد بين دنياي خشن مردسالار و دنياي معصومانه كودكانه (تجربه/ناپختگي يا نقص/كمال) باعث ايجاد تضاد و تناقض مي‌شود و در درون‌مايه داستان ترديد ايجاد مي‌كند.