تحليل گروه‌هاي اسمي وابستگي از منظر دستور تاريخي در تاريخ بلعمي

Historical Issues of Dependency Nominal Phrases in Tarikh-e-Balámi

گروه‌هاي اسمي وابستگي از اقسام اصلي و مهم گروه‌هاي اسمي است. اين گروه‌ها از نظر انواع و اقسام دامنه گسترده‌اي دارند. ما اين قسم گروه اسمي را از منظر دستور زبان تاريخي در تمام كتاب تاريخ بلعمي (مصحَّح ملكالشّعرا بهار، چاپ دوجلدي سال 1353) ـ‌كه از نخستين آثار بازمانده زبان فارسي دري است‌ـ بررسي كرده‌ايم؛ يعني تنها به مسايلي از آن اشاره كرده‌ايم كه صوراً يا معناً جنبه تاريخي دارند و خصوصيت سبكي نيز براي متن يادشده به‌شمار مي‌روند. ساختار و روش بررسي بر مبناي تعاريف و تقسيم‌بندي‌ها و ديگر مطالبي است كه زنده‌ياد فرشيدورد درباره اين گروه‌هاي اسمي به تفصيل آورده‌اند و البته از كتاب‌هاي دستور ديگران نيز ـ اگر مطالبي متناسب با بحث داشته‌اند ـ بهره گرفته‌ايم. هدف از نگارش اين مقاله شناخت دقيق تاريخي (متن‌بنياد) از گروه اسمي وابستگي است كه از مسايل جزيي دخيل در نحو و از پركاربردترين گروه‌هاي نحوي در كلام هستند. تحقيق علمي يك موضوع خاص دستوري در يك متن مشخص گامي است در جهت غناي دستور زبان تاريخي دوره‌اي و نيز كمك به فهم معاني متون قديم. همچنين سعي كرده‌ايم تا جايي كه ممكن است مطالب را با زبان علمي و ساده براي خوانندگان روشن سازيم.

Dependency nominal phrases are among the main kinds of nominal phrases. These phrases have spread in kinds and types. In this paper, we investigate these kinds of phrases in the whole text of Tarikh-e-Bal?mi from the historical grammar perspective. This work is indeed one of the first remained Dari Persian manuscripts. More specifically, we study issues that have historical aspects or are semantical and considered as stylistic features. The method adopted in this study is based on the definitions and divisions that late professor Farshidvard who wrote extensively on these nominal groups. Also, we use other grammar books, whenever they are relevant to our discussion. The main goal of this article is providing an accurate historical recognition of dependency nominal phrases that are subtle issues in syntax and are considered as frequently used syntactic groups in discourse. It is assumed that the scientific investigation of grammatical subjects in a specific text may enrich the historical grammar and also may shed lights on old texts