درباره «كبك‌شكستن»

About KabkShekastan

زبان فارسي زباني است تركيب‌پذير. همين موضوع سبب شده كه بعضي شاعران و نويسندگاني كه از خلاقيت ذهني خوبي برخوردار بوده‌اند بكوشند تا به خلق تركيب‌هاي تازه دست يابند. نظامي گنجه‌اي از جمله گويندگاني است كه در آثارش با صدها تركيب تازه و بي‌سابقه روبه‌رو مي‌شويم. نظامي از يك سو به‌جهت بهره‌مندي از هوش و استعداد فراوان و از سوي ديگر هم به‌لحاظ آنكه ذوق اهل زمانه خواستار سخن تازه بود و هم از آن رو كه تكامل طبيعي زبان ايجاب مي‌كرد، توجه خاصي به اين موضوع نشان داده است. اگرچه نظامي در ساختن تركيب‌هاي جديد خود را به بعضي تركيب‌هاي خاص محدود نمي‌كند، روي‌هم‌رفته تعابير كنايي در آثار او بسامد بالاتري دارد. يكي از اين تركيب‌ها تركيب كنايي "كبك‌شكستن" است كه داستان‌سراي گنجه تنها سه بار از آن در خسرو و شيرين و شرفنامه استفاده كرده است. معاني‌اي كه در فرهنگ‌هاي لغت براي اين تركيب كنايي نوشته‌اند بدين قرار است: عشوه‌كردن، پي‌گم‌كردن و پنهان‌داشتن راز. درباره ساختار اين تركيب هرچند در جايي بحثي نشده است، مي‌توان در اين مورد به فرضيه‌هايي چند قايل شد. آنچه در اين نوشتار بدان مي‌پردازيم از طرفي به اين فرضيه‌ها مربوط مي‌شود و از طرف ديگر به معاني ذكرشده در فرهنگ‌ها تا دريابيم كه اين معاني تا چه اندازه قابل اعتناست و آيا معني ديگري نيز براي آن متصور است يا نه.

Persian is a language that accepts combination.This tendency has made some of the poets and authors try to create new combinations. Nizami of Ganje is one of the poets in whose works hundreds of these new combinations are seen. On the one hand because of his high intelligence and talent and on the other hand because the people of his time looked for new subjects and new expressions, and also due to the natural evolvement of language, he has paid special attention to this issue. Although Nizami does not limit himself to certain combinations, on the whole the frequency of allusive combinations is high in his works. One of these combinations is that of"kabkshekastan", which the narrator of Ganje has used in Khosro and Shirin and Sharafname three times. The meanings written for this allusive combination in dictionaries are as follows: "to flirt", "to efface the track" and "to hide secrets". Although on the construction of this combination no explanation has been given, we may offer a few conjectures. What we attempt to explain in this research concerns this combination and its meaning in dictionaries. The research is an endeavor to find out how much these meanings are reliable and if there is another possible meaning for this term