ارايه‌ي رويكرد احتمالاتي ارزيابي آثار تغيير آب و هوا بر بده‌ي رود ايدوغموش، آذربايجان شرقي

robabilistic Assessment of Climate Change on the Hydrology of the Aidoghmoush River, East Azarbaijan, I.R. Iran

در اين تحقيق، به‌منظور تحليل آثار منفي پديده‌ي تغيير آب و هوا، با ارايه‌ي رويكرد جديد احتمالاتي به ارزيابي اثرات مزبور بر جريان رود پرداخته شده است. براي توليد نمايشنامه‌ي آب و هواي در دوره‌هاي آتي، شبيه HadCM3‌ تحت نمايشنامه‌ي انتشار A2 به‌كار گرفته مي‌شود. با معرفي گروههاي زماني متغيرهاي آب و هواي در دوره‌هاي آتي به شبيه آبشناسي IHACRES‌، نمايشنامه‌ي شبيه‌سازي جريان بلندمدت توليد مي‌شود. با برازش توزيعهاي مختلف آماري بر روانابهاي توليدي و با استفاده از آزمونهاي نكويي برازش، مناسبترين توزيع آماري در هر ماه انتخاب و فراسنجهاي آماري مربوطه استخراج و با فراسنجهاي آماري رواناب حوضه در دوره‌ي پايه مقايسه مي‌شوند. نتايج نشان مي‌دهند كه متوسط رواناب سالانه‌ي بلندمدت در سه دوره‌ي آتي نسبت به دوره‌ي پايه، كاهش مي‌يابد. به‌رغم كاهش حجم كل رواناب در دوره‌هاي آتي نسبت به دوره‌ي پايه، اين كاهش به جريانهاي متوسط و زياد مرتبط گرديده و در جريانهاي كم، حجم كل رواناب سه دوره‌ي آتي نسبت به دوره‌ي پايه، به‌ترتيب به اندازه 47، 41 و 14 درصد افزايش مي‌يابد. براي بررسي بيشتر ارزيابي آثار ضروري است همبستگي گروه زماني با استفاده از احتمال انتقال جريان نيز مورد بررسي قرار گيرد. پس از گسسته‌سازي جريان رود، به‌منظور مقايسه‌ي احتمال انتقال جريان در هر يك از دوره‌هاي آتي با جريان دوره‌ي پايه در هر ماه، از معيارهاي عملكرد استفاده مي‌شود. اين رويكرد در رود آيدوغموش، آذربايجان شرقي به‌كار گرفته شد. نتايج حاصله نشان از پايين بودن ضريب همبستگي و بالا بودن شاخصهاي خطا دارند.

A new probabilistic approach was adapted to the negative impact of climate on stream flow. To generate climate change scenarios in the future under the A2 emission scenario, the HadCM3 model was employed. By introducing climatic variable time series in future periods to the IHACRES hydrologic model, long-term stream flow simulation scenarios were produced. By fitting statistically different distributions on the runoff produced by using a goodness-of-fit test, the most appropriate statistical distribution for each month was chosen and relevant statistical parameters were extracted and compared with statistical parameters of the runoff in the base period. Results show that the long-term annual runoff average in the three future periods compared to the base period. Despite the reduction in the total runoff volume in the future periods will decrease compared to the baseline period, the decrease is related to the medium and high flows. In low flows, the total runoff volume for future periods compared to the baseline period will increase 47, 41, and 14%, respectively. To further assess the impact of annual average runoff on flows, it is necessary to examine correlation of time series using the stream flow transition probability. To compare the stream flow transmission probability in each of the future periods with base period stream flow in each month, stream flow was discretized and performance criteria were used. This approach was adapted for the Aidoghmoush River, East Azerbaijan. Results indicated a low coefficient of correlation and a high error indicator.