سرمايه اجتماعي شبكه و اعتماد متقابل بين‌ شخصي

Social Network Capital and Interpersonal Reciprocal Trust

اعتماد يكي از عناصر بنيادين تعامل اجتماعي است كه در حل مسايل مربوط به نظم اجتماعي نقشي تعيين‌كننده دارد. اعتماد پيش‌شرط عمده و كليدي براي موجوديت هر جامعه‏اي محسوب مي‏شود و تسهيل‌كننده مبادلات در فضاي اجتماعي است. اعتماد بين شخصي در روابط اجتماعي شكل مي‏گيرد و در طول زمان تقويت مي‏شود، لذا كمّ و كيف روابط، ميزان و نحوه تعاملات مي‏تواند در تقويت و شكل‏گيري اعتماد موثر باشد. سازوكار پيوندهاي اجتماعي، در شبكه روابط غيررسمي فرد ـ كه به عنوان سرمايه اجتماعي شبكه نام برده مي‌شود ـ طي مكانيسمي به افزايش اعتماد اجتماعي منجر مي‏گردد. لذا ميزان و گستره روابط و تعاملات در شبكه، در ابعاد ساختي (اندازه و تركيب شبكه)، تعاملي (فراواني تماس، صميميت) و كاركردي (حمايت‌ها) در ايجاد و تقويت اعتماد تاثيرگذار خواهد بود. در اين مقاله تاثير سرمايه اجتماعي شبكه و متغيرهاي زمينه‌اي بر اعتماد، مورد آزمون قرار گرفته است. اين مطالعه با روش پيمايش و با استفاده از پرسش‌نامه انجام شده است و جامعه آماري آن را افراد 18 سال به بالاي تهران تشكيل مي‌دهند. حجم نمونه 320 نفر است كه با روش نمونه‏گيري خوشه‏اي با احتمال متناسب با حجم انتخاب گرديد. نتايج حاكي از آن است كه با افزايش سرمايه اجتماعي شبكه افراد، اعتماد متقابل بين شخصي نيز افزايش مي‌يابد. به بيان ديگر روابط و تعاملات و منابع حمايتي موجود در شبكه مي‌تواند زمينه‌ساز ايجاد و تقويت اعتماد بين افراد باشد. از بين ويژگي‌هاي شبكه، صميميت و حمايت متقابل دو عامل اصلي تبيين‌كننده هستند كه صميميت نقش مهم‌تري دارد. البته ويژگي‌هاي فردي، به‌ويژه وضعيت تاهل و وضع فعاليت نيز به‌طور غيرمستقيم بر اعتماد تاثيرگذار بوده‌اند، اما از بين متغيرهاي فردي و متغيرهاي شبكه‌اي، نقش متغيرهاي شبكه‌اي به‌ويژه صميميت پيوند و حمايت‌هاي متقابل در تبيين اعتماد بيشتر است. به بيان ديگر ويژگي‌هاي شبكه، بيش از ويژگي‌هاي فردي افراد در اعتمادشان به يكديگر تاثير دارد.

Trust is one of the most fundamental elements of social interaction which plays a determining role in resolving issues related to social order. Interpersonal trust is established in the social relationships and gets strengthened through time. Therefore, the quantity and quality of relations, degree and way of interactions can be effective in establishing and strengthening of trust. Social ties as an effective mechanism in establishing and maintaining trust, has investigated informal relation network as a network of social capital. So, the degree and expansion of relations in the networkʹs structural (size and composition), interactional (frequency of contact and intimacy), and functional (social support) dimensions will be effective in the establishment as well as strengthening of trust. This article reports a survey research which attempted to analyze the effects of network social capital and other control variables on trust. The population of the study consists of individuals above 18 years of age residing at different districts of Tehran. A sample of 320 persons was chosen through the multistage cluster sampling method. The results of the study revealed that as the network social capital of people increased, the interpersonal reciprocal trust raised. So intimacy and reciprocal support are two fundamental elements of network features with intimacy playing a more significant role in explaining trust. Of course, individual features such as marital status and activity status posed indirect impacts on trust. But, network variable roles –intimacy and reciprocal support – are more effective than individual variables in the explanation of trust.