بررسي نهمين دوره انتخابات رياست جمهوري ايران از منظر تحليل گفتمان

A Critical Discourse Analysis Study of the 9th Iranian Presidential Election

تحقيق حاضر تلاش مي‌كند تا با بررسي تبليغات نهمين دوره انتخابات رياست جمهوري ايران، به تحليل گفتمان اين انتخابات بپردازد. در اين تحقيق از نظريه گفتمان لاكلا و موفه در كنار نظريه گفتمان فركلاف و از تحليل گفتمان به عنوان روش تحقيق استفاده شد. در ابتدا تحليلي از زمينه‌هاي گفتماني برگزاري اين انتخابات ارايه و پس از آن تبليغات انتخاباتي هر نامزد به‌طور جداگانه بررسي شد. تحليل گفتمان نشان داد كه در گفتمان اصول‌گرايي نوعي تحول شكل گرفته است و در گفتمان اصلاح‌طلبي نيز گروه‌هاي مختلف برحسب ديدگاه‌هاي سياسي ـ اجتماعي خويش از يكديگر جدا شده‌اند. در دور اول "ولايت فقيه" دال مركزي گفتمان احمدي‌نژاد و "دولت اسلامي"، "توسعه اقتصادي اسلامي"، "تهاجم فرهنگي"، "عدالت اجتماعي" و "رشد سياسي" دقايق اين گفتمان را تشكيل مي‌دادند. در گفتمان هاشمي رفسنجاني "كليت نظام" دال مركزي و "تحزب"، "توسعه"، "اعتدال‌گرايي" و "حفظ ثبات كشور" دقايق آن بودند. به همين ترتيب در گفتمان انتخاباتي مهدي كروبي "جمهوري اسلامي با قرايت امام خميني" دال مركزي و "توسعه همه‌جانبه"، "دولت مقتدر"، "عدالت اجتماعي" و "بهبود معيشت مردم" دقايق اين گفتمان بودند. "دموكراسي" نقش دال مركزي را در گفتمان معين ايفا مي‌كرد و "قانون‌گرايي"، "حقوق بشر"، "تعامل با جهان" و "آزادي بيان" دقايق اين گفتمان را تشكيل مي‌دادند. گفتمان انتخاباتي لاريجاني از "دولت مدرن" به عنوان دال مركزي و "كارآمدي"، "عمل به توصيه‌هاي رهبري"، "مبارزه با فساد و تبعيض" و "عدالت" به عنوان دقايق آن تشكيل مي‌شد. در مورد قاليباف علي‌رغم استفاده وي از تبليغات مدرن و با جهت‌گيري مشخص، مفصل‌بندي خاصي مشاهده نشد. به همين ترتيب در تبليغات انتخاباتي مهرعليزاده نيز مفصل‌بندي منسجمي از دال‌ها و نشانه‌ها، قابل استخراج نبود. در دور اول، در ميان رقابت فشرده ميان نامزدها، گفتمان احمدي‌نژاد مورد توجه بخشي از پايگاه ايديولوژيك و نهادهاي اصول‌گرا قرار گرفت و اين مسيله راهيابي او به دور دوم در كنار هاشمي رفسنجاني را ممكن ساخت. در دور دوم نيز قابليت دسترسي بالاتر گفتمان احمدي‌نژاد و تا حدي گفتارهاي انتخاباتي او در فضاي دوقطبي كه حاكم شده بود، منجر به پيروزي وي گشت.

Through analysis of candidateʹs ads in Iranian presidential election, this research attempts to analyze the election adopting a critical discourse analysis approach. The critical discourse theory of Laclau-Mouffe and Fairclough was used in this research. There were several discourses in this election which challenged each other. First, we will discuss the basics of the approach adopted followed by a careful analysis of the ads of each candidate. Our critical discourse analysis showed a new version of conservatism discourse. Also, reformists were divided into various groups with distinct discourses. Just in Ahmadinejadʹs discourse "valayate faghih" was key point. For Hashemi it was "political system" and for Karrobiʹs discourse it was "Islamic Republic based on Imamʹs interpretation". Moin and Larijani adhered to "democracy" and "modern state", respectively. Ahmadinejadʹs discourse attracted the attention of conservatives and their institutions which, in turn, caused his success in the first round of election. His victory in the second stage was more due to the accessibility of his discourse.