تعيين‌كننده‌هاي ساختاري و سرمايه‌اي سبك زندگي سلامت‌محور

Healthy Lifestyle and its Structural and Capital-related Determinants: An Empirical Research in Medical Sociology

در دو يا سه دهه گذشته، مفهوم سبك زندگي به طور عام و سبك زندگي سلامت‌محور به‌طور خاص، توجه بسياري از متفكران اجتماعي، پژوهش‌گران سلامت و جامعه‌شناسان پزشكي را به خود جلب كرده است. در يك نگاه دقيق، سبك زندگي سلامت‌محور به عنوان پديده‌اي چند علتي، چند بعدي و چند دلالتي به الگوهاي جمعي رفتار مربوط مي‌شود كه به مسايل تهديدكننده سلامت افراد مي‌پردازد تا از اين طريق بتواند تضمين‌كننده سلامت ايشان باشد. نگاهي دقيق به ادبيات موضوع نشان مي‌دهد كه برخي پژوهش‌گران در پي تبيين الگوهاي رفتاري سلامت هستند؛ در حالي كه بعضي ديگر در پي تبيين آن با تعيين‌كننده‌هايي چون انتخاب‌هاي فردي برآمده‌اند. اين انتخاب‌ها در يك خلا اجتماعي، سياسي و فرهنگي صورت نمي‌گيرد و انواع تعيين‌كننده‌هاي زمينه‌اي چون جنس، طبقه، وضعيت تاهل و اشتغال بر آن تاثير گذارند. با اتخاذ رويكردي مشابه و با اتكا به پيشينه جامعه‌شناسي پزشكي، اين مقاله در پي مطالعه پيمايشي سبك زندگي سلامت‌محور و تعيين‌كننده‌هاي سرمايه‌اي و زمينه‌اي آن در ميان شهروندان بالاي 15 سال تبريز است. يافته‌هاي اين تحقيق نشان مي‌دهد كه سبك زندگي سلامت‌محور شهروندان برحسب جنسيت، سن و وضعيت تاهل آن‌ها متفاوت است و اشكال متفاوت سرمايه انساني (اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي) با سبك زندگي سلامت‌محور شهروندان رابطه معني‌داري دارد.

In two or three past decades, the notion of lifestyle in general and health lifestyles in particular has captured attention of many social thinkers, health scholars and medical sociologists. In a broad sense, health lifestyle, as a multi-causal, multi-faceted and multi-implication phenomenon, refers to collective behavioral patterns which can be used to prevention of health-related problems, and to guarantee individuals health. A closer look at the literature demonstrates that some scholars have used health lifestyle to account for health behavioral patterns, while others have attempted to explain it with a variety of determinants including life choices of people. It is assumed that life choices as well as health lifestyles don’t take place in a social, political and cultural vacuum, and various structural determinants such as sex, marital status, occupational status, age and class can involve them. Taking a similar approach, and based on the literature of the notion in medical sociology, this article deals with health lifestyles and their different structural and capital-related determinants among a selected sample of citizens in Tabriz, Iran (n= 752). The findings of the survey shows that health lifestyles is different by sex, age and marital status. There are, moreover, significant relationships among different forms of human capital, namely, social, cultural and economic, and health lifestyles.