تاثير مبدا بذر و پيش‎تيمار آب اكسيژنه بر جوانه‎زني بذر راش‎شرقي (Fagus orientalis Lipsky)

Effect of seed source and pre-treatment hydrogen peroxide on germination characteristics of Fagus orientalis Lipsky Seed

به‌منظور مطالعه صفات جوانه‎زني بذر راش‌شرقي تحت ‎تاثير مبداهاي ارتفاعي و پيش‌تيمار آب‎اكسيژنه، اقدام به جمع‎آوري بذر از سه مبدا ارتفاعي 600، 1200 و1800 متر از سطح دريا واقع در جنگل‎هاي واز شهرستان نور (شمال ايران) گرديد. بذرها بعد از خيساندن در آب‌اكسيژنه 1% (به مدت‎هاي 20 و 40 دقيقه) به همراه بذرهاي شاهد در ماسه مرطوب لايه‎گذاري و در يخچال (°C4) به مدت 120 روز نگهداري‌شدند. شمارش هفتگي جوانه‎زني بذرها نشان‌داد كه مدت خواب بذر مبدا 1800 متر حدود 60 روز طول‌كشيد و طولاني‎تر از دو مبدا ديگر بود. مبدا بذر بر صفات جوانه‎زني بذر تاثير معني‎دار داشت، به‌طوري كه با افزايش ارتفاع از سطح دريا درصد جوانه‎زني، ميانگين جوانه‎زني روزانه و سرعت جوانه‎زني افزايش‌يافت. آب‌اكسيژنه تاثير معني‎داري بر افزايش درصد جوانه‎زني و ميانگين جوانه‎زني روزانه بذر نداشت. اين تحقيق آشكاركرد كه براي شكستن خواب بذر مبدا ارتفاعي بالاتر، مدت لايه‎پردازي يا سرمادهي بيشتري نياز ‌است. نظر به اين‌كه با انجام لايه‎گذاري، بذرهاي شاهد مبداهاي بالاتر، در مقايسه با بذرهاي شاهد ارتفاعات پايين‎تر، درصد جوانه‎زني بيشتري داشتند. بنابراين براي توليد نهال در نهالستان‎هاي كوهستاني (دايم يا موقت) و نيز بذركاري و بذرپاشي به‌منظور احيا و بازسازي توده‎هاي جنگلي تخريب شده و يا تجديد حيات‎نشده جنگل‎هاي كوهستاني خزري استفاده از بذرهاي ارتفاعات بالاتر پيشنهاد مي‎شود.

In order to evaluate seed source and pre-treatment hydrogen peroxide on the seed germination characters of Fagus orientalis Lipsky , some seeds were collected from three altitudes ( 600, 1200, 1800 m a.s.l.) in Vaz forests of Noor city (north of Iran). Following soaking in hydrogen peroxide (20 and 40 minutes) seeds were stratified together with the control in moist sand and maintained in refrigerator for 120 days. Germination initiation was recorded every week. The results showed that seed dormancy of 1800 m elevation took 60 days long which was longer than the other two seed sources. Seed source significantly affected seed germination, whereas seed germination rate, mean daily germination and germination speed increased with increase in altitude. Hydrogen peroxide did not increase seed germination as well as daily germination mean. This research revealed that to break dormancy of higher elevations seed, the longer stratification period is required. Considering applying stratification, control seeds of higher elevations had higher germination rate compared to the seeds of lower elevation. Thus it is advised to use seeds from higher elevations for seedling production in mountain nurseries and seed sowing or seed broadcasting for restoration of deforested or non-regenerated areas of Caspian mountain forests