اثر مديريت جنگل روي آتش‎سوزي جنگل‎هاي استان گلستان در سال 1389 با استفاده از GIS

Forest management impacts on forest fires in Golestan province by GIS application

يكي از راه‎هاي دوام و بقاي جنگل تهيه و اجراي طرح‎هاي جنگلداري است كه موجب حفظ آن در شرايط بحراني از‎جمله آتش‎سوزي جنگل مي‎شود. هدف اين تحقيق بررسي اثر مديريت جنگل در قالب طرح‎هاي جنگلداري فعال بر روي ميزان سطح و مدت زمان تداوم آتش‎سوزي نسبت به مناطق جنگلي با طرح جنگلداري غيرفعال و يا فاقد طرح جنگلداري در سال 1389 در استان گلستان بود. بدين منظور، ابتدا اطلاعات شاخص‎هاي مديريتي مهم در مديريت صحيح يك طرح جنگلداري بر اساس فرم‌هاي پيشرفت فيزيكي و ساير داده‎هاي موجود به تفكيك قطعه وارد بانك اطلاعاتي آن در محيط GIS شد. سپس اطلاعات مربوط به سطح گسترش آتش‎سوزي جنگل‎ها بهمراه مدت زمان ماندگاري آتش‎سوزي وارد محيط GIS شد. و با هم‎پوشاني محدوده مناطق دچار حريق بر روي مناطق جنگلي از لحاظ مكاني و آماري مورد تحليل قرار‎گرفتند. بر اساس نتايج بدست‎آمده، از بين عوامل مديريتي مورد بررسي بر روي زمان ماندگاري و سطح آتش‎سوزي‎ها، در محدوده طرح‎هاي جنگلداري فعال، با استفاده از رگرسيون گام به گام، 70/71 درصد از افزايش زمان تداوم آتش‎سوزي‎ها، مربوط به كمبود يا فقدان ميزان تراكم جاده‎هاي جنگلي، كانال‌كشي و حصاركشي در طرح‎هاي جنگلداري بوده و حدود 90 درصد افزايش سطح آتش‎سوزي‎ها مربوط به سه عامل مديريتي، كمبود نيروي انساني، كاهش عمليات پرورشي و حفركانال- حصاركشي مي‌باشد. به‌طور‎كلي وجود طرح‎هاي جنگلداري ضمن اينكه باعث حفاظت جنگل در مقابل گسترش سطح و مدت زمان تداوم آتش‎سوزي مي‌گردد، بكارگيري شاخص‎هاي مديريتي مهم داخل طرح‎هاي جنگلداري مطابق با اصول علم جنگلداري، در حفاظت جنگل در مواقع بحراني از اهميت بالايي برخوردار مي‎باشد.

Developing and implementing forest management plan is a way to conserve forests in critical situations such as forest fire. The aim of this research was to comparatively study fire occurrence in managed and unmanaged forests in terms of fire duration and coverage in Golestan province in 2010. For this purpose, first the information on major forest management items was imported into GIS database for each parcel. Then, the data for fire duration and burned area obtained from various resources was imported into GIS. Finally, data on the forest fire affected areas was overlaid on the forests area by GIS spatial and statistical analysis. Based on the results, there was strong positive correlation (71.70 %) between fire duration and lack of forest roads density, fencing and channel excavation in forests projects. While, about 90% increase in burned areas was attributed to three factors; lack of skilled personnel, decreasing of silvicultural practices and fencing /channel excavation operations. Generally, forest management plans based on the forestry science principals, have great importance in forest conservation in critical circumstances.