كاربست اشكال هنجارگريزي در اشعار منوچهر آتشي

The Usage of Forms of Norm Elusion in Manuchehr Atashi Poems

«هنجارگريزي»، از اصطلاحات پر‌‌‌‌‌بسامد در نظريّه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ي ‌صورت‌گرايان است كه هر چند اغلب و البتّه با تسامح، مترادف واژه‌هايي نظير «آشنايي‌زدايي» و «برجسته‌سازي» شمرده شده است، امّا شايان توجّه است كه به‌رغم اشتراك در اهداف و نزديكي حوزه‌هاي عمل، وجوه افتراق محسوسي نيز با آن‌ها داشته و واجد مشخّصه‌هايي مخصوص به خود است. زبان هنجارمند، اسباب برقراري ارتباط و انتقال پيام است و لزوم مباينت زبان ادبي و به ويژه شعر با آن، نه تنها محلّ ترديد نبوده، بلكه در انگاره‌هاي صورت‌گرايانه، درجه‌ي انحراف از معيار قراردادي و رايج، مبيّن بارز «ادبيّتِ» شعر و هم‌چنين قوّت و زيبايي آن مي‌باشد. منوچهر آتشي از شاعران «موج نو» و از مهم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترين پيروان احمد شاملو در پردازش گونه‌اي نوين موسوم به «شعر سپيد» است كه در سرايش اشعارش از آموزه‌هاي فرماليست‌ها بهره‌ور شده و به كاربست اشكال گونه‌گون هنجارگريزي مبادرت ورزيده است. پژوهش حاضر، ناظر به بررسي اين مولّفه و پردازش و طقه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بندي نمودهاي آن در اشعار اين شاعر معاصر ادبيات پارسي است.

“Defamiliarization” is one of the frequent expressions in the theories of structuralism which has been considered as the synonym for the terms “familiarity elimination” and “prominent making.” It must be noted that, in contrast to having common objectives and areas of action, it is different to them in some ways and has some features which are its own specifics. The normalized language is the means of communicating and transferring the message; and not only there is no doubt in the necessity of specifying of literary language and especially poems with that, but also in the structuralism patterns, the degree of diversion from the conventional and common criterion, is the clear certification of its literariness as well as its power and beauty. Manuchehr Atashi is one on the poets of “free verse” stream and is one of the most important followers of Ahmad Shamlo in composing a new type of poem called “She’re Sepid.” He has used the courses of formalists in his poems and also tried to use the different forms of defamiliarization. The current study is investigating this feature and processing and classifying its manifestations in the poems of this Persian contemporary poet. Key words: free verse, literary criticism, defamiliarization, Manuchehr Atashi.